Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u skladu sa odredbom člana 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ broj 72/11 ... 55/14) i utvrdio da revizija tuženog nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Druge bitne povrede postupka se ne ističu.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravni prethodnik tužioca je radi naplate novčanog potraživanja koje je utvrđeno izvršnom ispravom i to presudom Trgovinskog suda u Beogradu P broj 1766/03 od 23.11.2004.godine pokrenuo postupak prinudnog izvršenja protiv izvršnog dužnika Grafička škola iz ... . Rešenjem o izvršenju Trgovinskog suda u Beogradu I broj 181/2006 od 20.11.2006.godine, dozvoljeno je predloženo izvršenje radi naplate potraživanja od 15.119.317,52 dinara sa pripadajućom kamatom. U postupku sprovođenja izvršenja, prema izveštaju Narodne banke Srbije – OPN ... od 12.01.2017.godine, navedeno rešenje o izvršenju je delimičo izvršeno i to za iznos od 926.792,95 dinara sa napomenom da se rešenje ne izvršava u celosti jer nema priliva novčanih sredstava na računu dužnika Grafička škola iz ... .

Izvršni dužnik je u predmetnom postupku izvršenja 02.12.2013.godine dostavio izjavu o imovini iz koje se utvrđuje da je sva imovina izvršnog dužnika vlasništvo osnivača škole Republike Srbije, da pokretne i nepokretne stvari nisu u svojini škole kao ustanove, zbog čega ne mogu biti predmet izvršenja plenidbom imovine, da sredstva za finansiranje delatnosti obezbeđuje budžet Republike Srbije i budžet jedinice lokalne samouprave za srednje škole Grada Beograda. Račun dužnika-škole, blokiran je rešenjem Privrednog suda u Beogradu I 18106 od 12.01.2009.godine i po tom osnovu škola ne raspolaže nikakvim primanjima na novčanim sredstvima, niti može ostvariti sopstvene prihode. Račun škole je blokiran i zbog dugovanja za materijalne troškove koje ima (za struju, vodu, grejanje, čistoću, telefon, prevoz zaposlenih), koje troškove u skladu sa Zakonom o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja snosi Republike Srbija, odnosno jedinica lokalne samouprave.

Tužilac u ovom postupku traži naplatu potraživanja koje ima prema izvršnom dužniku - Grafička škola na ..., od tužene Republike koja je osnivač ove škole, a koja za njene obaveze odgovara shodno članu 14. stav 3. Zakona o stečaju.

Prvostepeni sud je odlučujući o tužbenom zahtevu, zauzeo stanovište da postoji odgovornost tužene Republike Srbije za isplatu utuženog novčanog iznosa, jer je odredbom člana 14. Zakona o stečaju, ustanovljena solidarna odgovornost tuženog kao osnivača i izvršnog dužnika- Grafička škola na ... . Stoga, prvostepeni sud usvaja tužbeni zahtev tužioca. Drugostepeni sud nalazi da je zaključak prvostepenog suda o odgovornosti tužene pravilan i potvrđuje prvostepenu presudu.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da su nižestepeni sudovi pravilno primenili materijalno pravo kada su obavezali tuženu Republiku Srbiju da isplati tužiocu 14.192.524,57 dinara sa zakonskom zateznom kamatom od 02.07.2008.godine pa do isplate.

Odgovornost tužene Republike Srbije za obaveze škole čiji je ona osnivač, uspostavljena je odredbom člana 14. Zakona o stečaju.

Navedenom odredbom je propisano da se stečajni postupak ne sprovodi prema Republici Srbiji, Autonomnoj pokrajini i jedinici lokalne samouprave, fondovima ili organizacijama obaveznog invalidskog, socijalnog i zdravstvenog osiguranja, pravnim licima čiji je osnivač Republika Srbija, Autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave, a koja se isključivo i pretežno finansiraju kroz ustupljene javne prihode ili republičkog budžeta, odnosno budžeta autonomnih pokrajina ili jedinice lokalne samouprave. Prema stavu 3. ovog člana za obaveze pravnog lica nad kojim se u skladu sa stavom 1. ovog člana ne sprovodi stečajni postupak solidarno odgovaraju njegovi osnivači, odnosno vlasnici, kao članovi ili akcionari.

Grafička škola na ..., osnovana je kao ustanova čiji je osnivač Republika Srbija u skladu sa odredbom člana 28 Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja (Sl. Glasnik RS 72/09...55/13). Prema odredbi člana 15. Zakona o javnim službama, škola kao ustanova ima svojstvo pravnog lica. U postupku je utvrđeno da se sredstva za finansiranje delatnosti škole obezbeđuju iz budžeta Republike Srbije i da škola ne ostvaruje sopstvene prihode. U postupku je utvrđeno da se nad Grafičkom školom kao dužnikom ne može sprovesti izvršenje koje je dozvoljeno rešenjem Trgovinskog suda u Beogradu I 181/06 od 12.01.2009.godine sa razloga što škola ne raspolaže novčanim sredstvima koje posebno ostvaruje niti ima imovine koja se nalazi u njenom vlasništvu, koja bi mogla biti predmet izvršenja.

Kod činjenice da se nad Grafičkom školom u ... kao izvršnim dužnikom ne može sprovesti izvršni postupak radi naplate potraživanja, niti se može pokrenuti stečajni postupak, u nastaloj situaciji tužena Republika Srbija kao osnivač navedene škole-dužnika je solidarno odgovorna za njene obaveze, saglasno stavu 3. člana 14. Zakona o stečaju i dužna platiti tužiocu utuženi iznos sa zakonskom zateznom kamatom.

Neosnovani su navodi iz revizije da su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materijalno pravo kada su utvrdili odgovornost tužene za obaveze škole, čiji je ona osnivač. Revident smatra da odgovornost tužene ne postoji u konkretnoj situaciji i poziva se na odredbe člana 17. i 245. Zakona o privrednim društvima. Ovi navodi su neosnovani jer se u konkretnom slučaju solidarna odgovornost osnivača za obaveze ustanove koju je osnovala, zasniva upravo na osnovu odredbe člana 14. Zakona o stečaju, kako su to nižestepeni sudovi zaključili.

Na osnovu svega izloženog, Vrhovni kasacioni sud je primenom procesnih ovlašćenja iz člana 414. Zakona o parničnom postupku odbio reviziju tuženog kao neosnovanu i odlučio kao u izreci presude.

Predsednik veća-sudija

dr Dragiša B. Slijepčević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić