Apelacioni sud u Novom Sadu je presudom Gž2 154/21 od 20.04.2021. godine, odbio žalbu tuženog i potvrdio prvostepenu presudu i to u delu kojim je samostalno vršenje roditeljskog prava povereno tužilji, uređen način održavanja ličnih odnosa mal.dece parničnih stranaka sa tuženim i on obavezan da na ime doprinosa izdržavanju mal.dece plaća ukupan iznos od 20.000,00 dinara, kao i u delu kojim je odbijen protivtužbeni zahtev, određena privremena mera i odlučeno o parničnim troškovima. Odbijen je zahtev tuženog za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju, zbog bitne povrede parničnog postupka, pogrešno i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava. Tužilja je podnela odgovor na reviziju.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP (''Službeni glasnik RS'' broj 72/11, 55/14, 87/18) i utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka propisana odredbom člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a ostalim navodima revizije ukazuje se na povrede postupka koje ne mogu biti revizijski razlog u smislu člana 407. stav 1. istog zakona.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, u braku parničnih stranaka, zaključenom 08.09.2017. godine, rođeno je dvoje mal. dece i to VV, rođen ...2018. godine i GG, rođen ...2019. godine. Za vreme braka sada bivši supružnici su živeli u ..., u porodičnom domaćinstvu sa majkom tuženog DD, do 08.11.2020. godine kada je tužilji izrečena hitna mera privremenog udaljenja iz stana i privremena mera zabrane da kontaktira žrtve nasilja i prilazi i to ĐĐ, DD i tuženom. Navedena hitna mera produžena je rešenjem Osnovnog suda u Staroj Pazovi do 10.12.2020. godine. Od tada je tužilja faktički napustila bračnu zajednicu i živi u kući svojih roditelja u ..., a o deci su brinuli tuženi, njegova majka i sestre. Tužilja je nakon drugog porođaja, tokom 2020. godine, imala postporođajnu depresiju, a januara 2021. godine javila se na pregled lekaru specijalisti neuropsihijatrije koji je u svom izveštaju naveo da je pacijentkinja svesna, orijentisana, da je verbalni kontakt korektan, nema elemenata duševne poremećenosti. Prema mišljenju nadležnih centara za socijalni rad u ... i ..., obe parnične stranke poseduju zadovoljavajuće stambene i materijalne uslove i motivisani su da samostalno vrše roditeljsko pravo nad mal.decom, u čemu imaju podršku članova svojih porodica. Prema usaglašenom mišljenju nadležnih organa starateljstva mal. decu treba poveriti tužilji, kao majci, na samostalno vršenje roditeljskog prava sa širokim modelom viđanja mal. dece sa ocem. Obe parnične stranke su zaposlene, tužilja ostvaruje mesečnu zaradu oko 35.000,00 dinara mesečno i ima finansijsku pomoć od oca koji ostvaruje mesečne prihode u iznosu od 60.000,00 dinara mesečno i brata u iznosu od 42.000,00 dinara mesečno, dok tuženi ostvaruje mesečnu zaradu od oko 50.000,00 dinara mesečno i finansijski mu pomaže majka koja ostvaruje penziju u iznosu od 83 evra, sestra i stric koji žive u ... i mesečno mu šalju 300-400 evra. Potrebe mal. dece za zadovoljenje osnovnih životnih potreba, koji su uzrasta dve i tri godine, iznose ukupno mesečno 20.000,00 dinara.

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su, u odnosu na revizijom pobijani deo, zaključili da je u najboljem interesu mal. dece da se povere tužilji, kao majci, na samostalno vršenje roditeljskog prava s pozivom na član 77.stav 1., u vezi sa članom 266. Porodičnog zakona (''Službeni glasnik RS'' br. 18/05), da se lični odnos oca i mal.dece odvija u skladu sa predlogom nadležnih organa starateljstva, s pozivom na član 61. stav 1. i 78. stav 3., u vezi sa članom 6, 266. i 270. istog zakona, te da je tužilac u obavezi da doprinosi izdržavanju mal. dece, s pozivom na član 154. stav 1, 160. i 162.stav 3. istog zakona.

Pravno shvatanje nižestepenih sudova prihvata i Vrhovni kasacioni sud, ocenjujući da je zasnovano na pravilnoj primeni materijalnog prava. Naime, utvrđeno činjenično stanje i po oceni Vrhovnog kasacionog suda, vodi primeni materijalnog prava kao u pobijanoj presudi, a drugačija primena materijalnog prava koja bi vodila drugačijoj odluci o tužbenim zahtevima u ovoj parnici, kako se u reviziji predlaže, bi morala biti zasnovana na drugačijim činjenicama.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, prilikom donošenja odluka o tužbenom zahtevu, nižestepeni sudovi su se rukovodili najboljim interesom mal. dece, u svim aktivnostima koja se tiču dece, saglasno članu 6. stav 1. Porodičnog zakona. Ovo iz razloga, jer je pobijana odluka zasnovana na usaglašenom nalazu i mišljenju nadležnih organa starateljstva Centra za socijalni rad u ... i Centra za socijalni rad u ..., kako je propisano članom 270. navedenog zakona.

Pravilno je pobijanom odlukom primenjeno materijalno pravo iz člana 67. i 77., u vezi sa članom 6. i 61. Porodičnog zakona, kada je odlučeno da se tužilji, kao majci, poveri samostalno vršenje roditeljskog prava nad mal. zajedničkom decom parničnih stranaka, uz pravilnu primenu i odredbe člana 272. stav 2. istog zakona, prilikom uređivanja načina održavanja ličnih odnosa mal. dece sa roditeljem sa kojim dete ne živi. Iz utvrđenih činjenica proizlazi da su nižestepeni sudovi zasnovali odluku o vršenju roditeljskog prava na usaglašenim mišljenjima Centra za socijalni rad u ... i Centra za socijalni rad u ..., iz kojih proizlazi da oba roditelja poseduju opštu roditeljsku podobnost i motivisani su da samostalno vrše roditeljsko pravo, imaju pomoć i podršku najbližeg srodnika, a brigu o deci treba poveriti majci, jer su uzrasta kada im je ta briga neophodna.

Naime, majka mal.dece je po faktičkom prekidu bračne zajednice, bila duže vremenski i prostorno udaljena od mal.dece tako da je očuvanje emotivne veze majke i mal. dece, s obzirom na njihovu životnu dob (dve godine i tri godine), od bitnog uticaja na njihov psihofizički razvoj i odrastanje. Sve životne okolnosti u porodici u kojoj sada živi majka, takođe ukazuju da je pobijana presuda u najboljem interesu mal. dece stranaka. Lični odnos oca i mal. dece se, pobijanom odlukom, u suštini odvija u dovoljnoj meri u kojoj će deci biti omogućena dalja emotivna veza sa ocem, na način koji je u skladu sa odredbom člana 61. Porodičnog zakona.

Pobijanom odlukom pravilno su ocenjene i sve relevantne okolnosti propisane članom 160.stav 1.i 2. Porodičnog zakona, koje su od uticaja na odluku o visini izdržavanja mal.dece, uz adekvatnu ocenu mogućnosti tuženog utvrđenih primenom člana 160. stav 3. istog zakona. Imajući u vidu utvrđeno činjenično stanje, a pre svega činjenicu da je tuženi stambeno obezbeđen, zaposlen i da nema obavezu izdržavanja drugih lica, pravilan je zaključak sudova da se dosuđenim iznosom neće ugroziti njegova egzistencija, bez obzira na njegovo kreditno zaduženje.

Činjenica na koju se ukazuje u reviziji da pobijana presuda ne sadrži jasno utvrđen momenat dospelosti obaveze izdržavanja mal. dece od strane tuženog ne utiče na zakonitost pobijane presude, jer je dužnost roditelja da izdržavaju svoju mal.decu izričito propisana članom 154. stav 1. Porodičnog zakona, tako da sud odlučuje o postavljenom tužbenom zahtevu radi utvrđenja obaveze izdržavanja za budući period od podnošenja tužbe. Naime, pravilo je da se obaveza roditelja da izdržavaju mal.decu ne može utvrditi pre postavljenog tužbenog zahteva za izdržavanje, odnosno zakonsko izdržavanje se ne može tražiti za proteklo vreme, pre podnošenja tužbe.

Iz navedenih razloga, primenom člana 416. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u izreci.

Predsednik veća - sudija

Jasminka Stanojević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić