U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Marine Milanović, predsednika veća, Dragane Boljević i Branke Dražić, članova veća, u parnici tužioca – protivtuženog AA iz ..., čiji je punomoćnik Miodrag Todorović, advokat iz ..., protiv tužene – protivtužilje BB iz ..., čiji je punomoćnik Maja Ružić, advokat iz ..., radi razvoda braka, odlučujući o reviziji tužene – protivtužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 14/22 od 19.01.2022. godine, u sednici održanoj 26.05.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

PREINAČAVA SE presuda Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 14/22 od 19.01.2022. godine, u stavu drugom izreke tako što se ODBIJA žalba tužioca – protivtuženog i POTVRĐUJE presuda Osnovnog suda u Loznici, Sudska jedinica u Ljuboviji P2 194/20 od 24.11.2021. godine u stavu četvrtom izreke.

U preostalom delu ODBIJA se kao neosnovana revizija tužene - protivtužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 14/22 od 19.01.2022. godine.

Svaka strana snosi svoje troškove postupka po reviziji.

O b r a z l o ž e nj e

 Presudom Osnovnog suda u Loznici, Sudska jedinica u Ljoboviji P2 194/20 od 24.11.2021. godine, prvim stavom izreke, razveden je brak zaključen dana ...2013. godine u ... između tužioca i tužene, upisan u matičnu knjigu venčanih koja se vodi za matično područje ..., pod tekućim brojem ... za godinu 2013. na osnovu člana 41. Porodičnog zakona RS. Drugim stavom izreke, maloletna deca stranaka, sin VV, rođen .... godine i ćerka GG, rođena ... godine, poverena su radi vršenja samostalnog roditeljskog prava majci, ovde tužilji i sa svakom promenom adrese prebivališta majke menjaće se i adresa prebivališta mal. dece. Trećim stavom izreke, uređen je način viđanja između tužioca kao oca i maloletne dece tako što će se viđanje između oca i maloletne dece odvijati po dogovoru parničnih stranaka kao roditelja mal. dece. Četvrtim stavom izreke, obavezan je tužilac kao otac mal. dece da na ime doprinosa za izdržavanje sina VV, rođenog ... godine, plaća mesečno iznos od 17.000,00 dinara, a za maloletnu ćerku GG, rođenu ... godine iznos od 13.000,00 dinara, ukupno 30.000,00 dinara, tako što će mesečno dosuđene iznose uplaćivati na tekućiračun zakonskog zastupnika mal. dece majke BB, najkasnije do 10. u mesecu za tekući mesec, počev od 04.08.2020. godine, kao dana podnošenja tužbe pa nadalje, sve dok ova obaveza po zakonu bude trajala ili dok ova presuda ne bude ukinuta ili izmenjena, a dok je zaostale neisplaćene dospele rate za izdržavanje tužilac obavezan da tuženoj isplati odjednom. Petim stavom izreke, preko dosuđenih iznosa na ime izdržavanja iz stava četvrtog izreke ove presude za maloletnu dece pa do protivtužbom traženog iznosa na ime izdržavanja za mal. VV od 20.000,00 dinara i za mal. GG od 20.000,00 dinara, protivtužbeni zahtev je odbijen. Šestim stavom izreke, tužbeni zahtev tužioca u delu kojim je tražio da se obaveže da dosuđeni iznosi za izdržavanje mal. dece iz stava četvrtog izreke ove presude plati od dana presuđenja, je odbijen. Sedmim stavom izreke, odlučeno je da svaka strana snosi svoje troškove.

Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 14/22 od 19.01.2022. godine, prvim stavom izreke, žalba tužioca – protivtuženog delimično je usvojena, delimično odbijena, žalba tužene – protivtužilje je odbijena, a prvostepena presuda preinačena tako što je odbijen protivtužbeni zahtev u delu da se tužilac – protivtuženi obaveže da od dana podnošenja tužbe 04.08.2020. godine do dana podnošenja protivtužbe 28.07.2021. godine doprinosi izdržavanju maloletnog VV mesečnim iznosom od 17.000,00 dinara i maloletne GG mesečnim iznosom od 13.000,00 dinara, dospele rate plati odjednom, a buduće najkasnije do 10. u mesecu za tekući mesec uplatom na tekući račun tužene – protivtužilje. Trećim stavom izreke, potvrđena je prvostepena presuda u preostalom pobijanom delu odluke o dečjem izdržavanju i troškovima postupka. Četvrtim stavom izreke, odbijen je zahtev tužene – protivtužilje za naknadu troškova žalbenog postupka.

Protiv navedene presude, tužena je blagovremeno izjavila reviziju iz svih zakonom propisanih razloga.

Tužilac je dostavio odgovor na reviziju.

Ispitujući pravilnost pobijane odluke u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku, u vezi člana 403. stav 2. tačka 1. ZPP (,,Službeni glasnik RS“ broj 72/11, 49/2013 - US, 74/13 - US, 55/14, 87/18 i 18/20), Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija delimično osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnost, niti se revizijom ukazuje koja je konkretno bitna povreda postupka učinjena.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, stranke imaju dvoje maloletne dece, VV, rođenog ... godine i GG, rođenu ... godine. VV ide u ... razred osnovne škole i njegove mesečne potrebe na ime ishrane, oblačenja i iznose oko 23.500,00 dinara, a mal. GG ne ide u vrtić i njene mesečne potrebe na ime ishrane i oblačenja iznose oko 13.000,00 dinara. Od prekida zajednice života stranaka u junu 2020. godine, deca su živela sa tuženom kod njenih roditelja u ..., a vikende su provodila sa tužiocem. Od septembra 2020. godine do juna 2021. godine maloletna deca su kod tužioca bila radnim danima, jer je maloletni VV išao u predškolsku ustanovu u ..., a vikende su provodila kod majke. Maloletna deca stranaka od septembra 2021. godine žive sa tuženom u ..., u stanu tužioca, za koji on otplaćuje stambeni kredit u mesečnim ratama od 17.000,00 dinara, a režijski troškovi iznose oko 20.000,00 dinara. Tužena je po struci ..., trenutno je nezaposlena, traži posao i ne poseduje nepokretnu imovinu. Tužilac je ... u ... i ostvaruje mesečnu zaradu od 96.708,00 dinara, živi u zajedničkom domaćinstvu sa roditeljima i babom, a dodatne prihode ostvaruje od pčelarstva. Mal. deci šalje hranu i novac, a njihovom izdržavanju je u oktobru i novembru 2021. godine doprinosio iznosom od 25.000,00 dinara i saglasan je da na ime izdržavanja maloletne dece plaća ukupno mesečni iznos od 30.000,00 dinara.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je obavezao tužioca da doprinosi izdržavanju maloletnog VV mesečnim iznosom od 17.000,00 dinara i maloletne GG iznosom od 13.000,00 dinara počev od ponošenja tužbe, pa dok za to postoje zakonski uslovi, primenom odredbe člana 154. stav 1, 160. i 162 stav 3 Porodičnog zakona.

Drugostepeni sud je preinačio prvostepenu presudu i odbio protivtužbeni zahtev za izdržavanje maloletne dece za period koji prethodi podnošenju protivtužbe (kojim je tužilac obavezan da izdržavanju mal.dece doprinosi od podnošenja tužbe 04.08.2020. godine do podnošenja protivtužbe 28.07.2021. godine) sa obrazloženjem da su deca u međuvremenu od septembra 2020. godine do juna 2021. godine tokom radne nedelje živela kod tužioca, a vikende provodila kod tužene, zbog čega nije bilo mesta obavezivanju tužioca da dečjem izdržavanju doprinosi u tom periodu.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilno su nižestepeni sudovi odlučili da je tužilac, kome mal.deca nisu poverena na samostalno vršenje roditeljskog prava, u obavezi da doprinosi njihovom izdržavanju dosuđenim mesečnim iznosom od 17.000,000 dinara za mal. VV i 13.000,00 dinara za mal. GG.

Odredbom člana 160. Porodičnog zakona je propisano da se izdržavanje određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja, da potrebe poverioca izdržavanja zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazovanja, imovine, prihoda, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja, a mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanja zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveza za izdržavanjem drugih lica, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja. Kada se određuje visina izdržavanja po članu 162. stav 3. istog zakona kada je poverilac izdržavanja dete visina izdržavanja treba da omogući najmanje takav nivo životnog standarda za dete kakav uživa roditelj dužnik izdržavanja.

Međutim, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, osnovano se revizijom tužene ukazuje da je drugostepeni sud prilikom odlučivanja o obavezi tužioca - da izdržavanju mal.dece doprinosi u periodu od podnošenja protivtužbe 28.07.2021. godine dok za to postoje zakonski uslovi (a ne od podnošenja tužbe), pogrešno primenio materijalno pravo.

Ovo sa razloga što je, imajući u vidu dosuđene iznose na ime izdržavanja, 17.000,00 dinara za mal. sina i 13.000,00 dinara za mal. ćerku i polazeći od najboljeg interesa mal.dece, saglasno članovima 6. i 266. Porodičnog zakona, pravilno prvostepeni sud odlučio kada je tužioca obavezao da izdržavanju maloletne dece doprinosi u periodu od podnošenja tužbe pa dok za to postoje zakonski uslovi, čime egzistencija tužioca kao dužnika izdržavanja neće biti ugrožena, a mal.deci biće omogućen takav nivo životnog standarda koji uživa tužilac kao dužnik izdržavanja.

Polazeći od zakonskih odredaba koje regulišu visinu obaveze izdržavanja i utvrđene činjenice za ocenu mogućnosti tužioca kao dužnika izdržavanja u smislu odredbe člana 160. stav 3. PZ, i to kako zaradu, tako i njegove rashode, kao i da nema zakonsku obavezu izdržavanja drugih lica, a ceneći i ukupne mesečne potrebe mal. dece i rukovodeći se njihovim najboljim interesom shodno čl. 6. i 266. PZ, revizijski sud nalazi da se neosnovano revizijom ukazuje da su dosuđeni iznosi na ime izdržavanja mal. dece prenisko određeni.

Naime, ovim iznosima obezbeđuje se zadovoljenje uslova za pravilan i potpuni razvoj mal.dece, u skladu sa njihovim utvrđenim potrebama, a pri tome se ne ugrožava egzistencija tužioca kao dužnika izdržavanja, dok će preostala sredstva za izdržavanje deteta obezbeđivati zakonska zastupnica koja se svakodnevno brine o njemu, kako potrebnim novčanim iznosom, tako i doprinosom u vidu rada i staranja koje i inače svakodnevno ulaže u negu i podizanje maloletne dece.

Pravilna je odluka o troškovima postupka, s obzirom da o naknadi troškova postupka u vezi sa porodičnim odnosima sud odlučuje po slobodnoj oceni u svakoj konkretnoj parnici na osnovu člana 207. PZ, vodeći računa o razlozima pravičnosti.

Iz iznetih razloga, a na osnovu članova 416. stav 1. i 414. stav 1. ZPP, odlučeno je kao u stavovima prvom i drugom izreke.

Tužilja je u postupku po reviziji delimično uspela, pa je ovaj sud odlučio da svaka strana snosi svoje troškove postupka, shodno članu 207. Porodičnog zakona.

Predsednik veća – sudija

Marina Milanović,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić