Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž2 562/21 od 21.10.2021. godine, odbijena je žalba tuženog i potvrđena presuda Osnovnog suda u Smederevu P2 168/17 od 17.11.2020. godine u stavovima prvom, drugom, trećem i četvrtom izreke.

Protiv pravnosnažne drugostepene presude tuženi je preko punomoćnika izjavio blagovremenu i dozvoljenu reviziju zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu u granicama propisanim odredbom člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ... 18/20) i odlučio da revizija nije osnovana.

Pobijana presuda nije zahvaćena bitnom povredom odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP na koju se u revizijskom postupku pazi po službenoj dužnosti. Revizijom tuženog ne ukazuje se na postojanje drugih bitnih povreda postupka.

Prema utvrđenim činjenicama, parnične stranke su živele oko dve godine u vanbračnoj zajednici iz koje imaju zajedničko dete maloletnog AA rođenog ...2016. godine. Od prekida vanbračne zajednice dete živi sa majkom u domaćinstvu njenih roditelja i brata. Tužilja je nezaposlena. Iz prethodne vanbračne zajednice ima dvoje dece koja su poverena njihovom ocu. Tužilja se neposredno stara o maloletnom AA, jer ne postoji mogućnost da to radi bilo ko od članova njenog porodičnog domaćinstva, niti da se maloletni AA upiše u vrtić u grupu njegove starosne dobi. Tužilja ima obezbeđenu hranu iz poljoprivrednih aktivnosti članova njenog porodičnog domaćinstva i nema komunalne izdatke. Tuženi je radno sposoban i ostvaruje mesečne prihode u iznosu od 1300 evra u Francuskoj gde ima prijavljeno boravište. Tuženi poseduje stan u ... i dva putnička automobila. Nema obavezu izdržavanja drugih lica osim maloletnog deteta. Prema tvrdnjama tužilje mesečne potrebe petogodišnjeg deteta su od 120 do 150 evra. Tuženi je povremeno doprinosio sa mesečnim iznosom od 100 do 150 evra. Na osnovu utvrđenih činjenica, nižestepeni sudovi zauzeli stanovište da je u najboljem interesu maloletnog deteta da dete bude povereno majci na samostalno vršenje roditeljskog prava uz uređen model viđanja sa ocem predložen u izveštaju Centra za socijalni rad. Ovaj model usaglašen je sa potrebama deteta tog kalendarskog uzrasta, mogućnostima i obavezama koje imaju roditelji i dete. Dati model roditelji i dete mogu svojim dogovorom prilagođavati trenutnim okolnostima, a ukoliko takav dogovor ne mogu da postignu model se može menjati sudskom odlukom. Lični odnosi se uređuju prema okolnostima i načinu koji je ostvarljiv u vreme donošenja sudske odluke i ako se prilike promene mogu se ponovo uređivati.

Primenom odredbe člana 154. Porodičnog zakona, nižestepeni sudovi su obavezali tuženog da doprinosi izdržavanju maloletnog deteta iznosom od 20.000,00 dinara, imajući u vidu kalendarski uzrast deteta, uobičajne potrebe dece tog uzrasta, visinu minimalne sume izdržavanja, standard i mogućnosti oca, kao davaoca izdržavanja i činjenicu da će se majka neposredno starati o detetu i na taj način dati svoj doprinos u njegovom izdržavanju.

Revizijskim navodima tuženi ukazuje na povredu člana 65. stav 1. Ustava Republike Srbije, ukazujući da odluka nije doneta u najboljem interesu deteta, jer su termini dati za viđanje u momentima kada tuženi ne može da doputuje iz inostranstva, što čini presudu neizvršivom. Ističe da ne živi u Srbiji, te da mu je viđanje na sedam dana malo. Ukazuje i da je dosuđeni iznos za izdržavanje preko iznosa određenog za izdržavanje lica smeštenih u hraniteljskim porodicama.

Nisu osnovani revizijski navodi kojima se ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava. Nižestepene presude zasnovane su na pravilnoj primeni članova 77. stava 3. i 78. i stava 3. Porodičnog zakona. U konkretnoj situaciji model viđanja maloletnog deteta sa tuženim uređen je u skladu izveštajem Centra za socijalni rad i usaglašen je sa potrebama deteta i mogućnostima i obavezama koje imaju roditelji i dete. Vreme i mesto preuzimanja i vraćanja deteta jasno su određeni u presudi, pa ne stoje navodi da je ista neizvršiva. Dete prema odredbi člana 61 Porodičnog zakona (PZ) ima pravo da održava lične odnose sa roditeljem sa kojim ne živi. Pravu deteta odgovara pravo i dužnost roditelja da sa detetom održava lične odnose i da o pitanjima kaja bitno utiču na život deteta odlučuje zajedno sa roditeljem koji vrši roditeljsko pravo (član 78 PZ). Stoga je model viđanja deteta sa ocem prilagođen potrebama maloletnog deteta kojim se neće narušiti ni njegov odnos u primarnoj porodici sa majkom što jeste najbolji interes deteta u datoj situaciji.

Ne stoje ni revizijski navodi kojima se osporava visina dosuđenog izdržavanja. Roditelji imaju pravo i dužnost da izdržavaju dete pod uslovima određenim Porodičnim zakonom. Maloletno dete ima pravo na izdržavanje od roditelja (član 154. stav 1. PZ). Roditelji su u obavezi da dete izdržavaju podjednako, kako roditelj kome je neposredno povereno vršenje roditeljskog prava, tako i roditelj koji se neposredno ne stara o detetu, odnosno nije mu povereno neposredno vršenje roditeljskog prava. Izdržavanje se određuje prema potrebama dece i mogućnostima roditelja, dužnika izdržavanja, pri čemu one zavise od njegovih prihoda, mogućnosti, zaposlenja i sticanja zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveza da izdržava druga lica, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja saglasno odredbama člana 160. stav 1. i 3. PZ. Minimalna suma izdržavanja predstavlja sumu koju kao naknadu za hranjenika, odnosno za lice na porodičnom smeštaju periodično utvrđuje ministarstvo nadležno za porodičnu zaštitu u skladu sa zakonom ( 26.000,00 dinara u vreme donošenja prvostepene odluke). Pojedinačno dosuđen iznos izdržavanja maloletnog tužioca je ispod minimalne sume.

Na osnovu izloženog, Vrhovni kasacioni sud je primenom člana 414. ZPP odbio reviziju tuženog kao neosnovanu i odlučio kao u izreci.

Predsednik veća-sudija,

dr Dragiša B. Slijepčević, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić