Prvostepeni sud je istom presudom, odbio tužbu u delu tužbenog zahteva tužioca AA za period od 19.06.2012. godine do 30.04.2013. godine od dosuđenog iznosa do traženog iznosa od 197.564,36 dinara i na ime zakonske zatezne kamate od dosuđenog iznosa do traženog iznosa od 90.702,20 dinara. Odbio je tužbu u delu tužbenog zahteva tužioca BB za period od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine od dosuđenog iznosa do traženog iznosa od 146.509,66 dinara i na ime zakonske zatezne kamate od dosuđenog iznosa do traženog iznosa od 67.571,38 dinara. Odbio je tužbu u delu tužbenog zahteva tužioca VV za period od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine od dosuđenog iznosa do traženog iznosa od 183.330,82 dinara i na ime zakonske zatezne kamate od dosuđenog iznosa do traženog iznosa od 83.749,43 dinara. Odbio je tužbu u delu tužbenog zahteva tužioca GG za period od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine od dosuđenog iznosa do traženog iznosa od 119.634,87 dinara i na ime zakonske zatezne kamate od dosuđenog iznosa do traženog iznosa od 54.598,94 dinara.

Prvostepeni sud je istom presudom odbio tužbu tužioca DD kojom je tražio isplatu za period od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine u iznosu od 117.387,94 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 01.08.2015. godine do isplate i iznos od 54.370,00 dinara na ime zakonske zatezne kamate, isplatu za period od 27.02.2011. godine do 04.04.2012. godine u iznosu od 36.930,72 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 01.08.2015. godine do isplate, u iznosu od 23.643,65 dinara, te za period od 01.05.2013. godine do 31.12.2013. godine u iznosu od 4.580,72 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 01.08.2015. godine do isplate i iznos od 1.394,97 dinara, i da na navedene iznose uplati obavezne i doprinose nadležnim fondovima i naknadi troškove postupka.

Prvostepeni sud je istom presudom odbio tužbeni zahtev tužioca ĐĐ kojim je tražio da se obaveže tuženi da isplati tužiocu na ime naknade štete na osnovu razlike neisplaćene zarade do odgovarajuće koja tužiocu pripada po zakonu, opštem aktu i ugovoru o radu u periodu od 01.07.2009. godine do 31.12.2013. godine, i to na osnovu neisplaćene razlike zarade na ime glavnog duga iznos od 1.773.647,19 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 01.08.2015. godine do konačne isplate i dospelu zakonsku zateznu kamatu na glavni dug za period od 01.07.2009. godine do 31.07.2015. godine u iznosu od 1.066.693,29 dinara, na osnovu neisplaćene uvećane zarade za prekovremeni rad na ime glavnog duga iznos od 503.914,10 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 01.08.2015. godine do konačne isplate i dospelu zakonsku zateznu kamatu na glavni dug za period od 01.07.2009. godine do 31.07.2015. godine u iznosu od 340.265,22 dinara na osnovu uvećane zarade za rad u drugoj smeni na ime glavnog duga iznos od 22.421,24 dinara, sa zakonskom zateznom kamatom od 01.08.2015. godine do konačne isplate i dospelu zakonsku zateznu kamatu na glavni dug za period od 01.07.2009. godine do 31.07.2015. godine u iznosu od 15.545,23 dinara i da na obračunate iznose uplati pripadajuće doprinose za obavezno socijalno osiguranje i naknadi troškove postupka sa zakonskom zateznom kamatom od dana donošenja prvostepene presude do isplate. Oslobodio je tužioca obaveze plaćanja sudskih taksi. Obavezao je tuženog da naknadi tužiocima AA, BB, VV i GG troškove parničnog postupka u iznosu od 227.500,00 dinara, sa zateznom kamatom od dana presuđenja do isplate. Obavezao je tužioce DD i ĐĐ da solidarno naknade tuženom troškove parničnog postupka u ukupnom iznosu od 142.500,00 dinara i to tužilac DD u iznosu od 14.250,00 dinara, a tužilac ĐĐ u iznosu od 128.250,00 dinara.

Apelacioni sud u Novom Sadu, presudom Gž1 2547/17 od 17.01.2018. godine, delimično je usvojio žalbu tuženog i preinačio presudu Osnovnog suda u Novom Sadu P1 293/2014 od 12.06.2017. godine, u usvajajućem delu zatezne kamate na troškove postupka dosuđenih tužiocima, tako što je odbio zahtev tužilaca AA, BB, VV i GG za isplatu zatezne kamate na troškove postupka od presuđenja do izvršnosti presude, dok je u preostalom delu odbio žalbe tužilaca i tuženog i potvrdio navedenu presudu. Odbio je zahtev tuženog za naknadu troškova postupka po žalbi.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u odbijajućem delu, tužioci su blagovremeno izjavili revizije kao posebne, posredstvom svojih punomoćnika i to: tužioci AA, BB, VV, GG i DD, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava, i tužilac ĐĐ, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Tuženi je podneo odgovore na revizije.

Vrhovni kasacioni sud je u granicama svojih ovlašćenja na osnovu člana 404. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik RS“, br.72/11, 49/13-US, 74/13-US i 55/14), ocenio da su revizije tužilaca izuzetno dozvoljene radi ujednačavanja sudske prakse imajući u vidu pravni stav izražen u odlukama ovog suda Rev2 1118/2018, Rev2 1661/2018, Rev2 1158/2018 i Rev2 1811/2018 i drugim.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao presudu u pobijanom delu, na osnovu odredbe člana 408. ZPP i ocenio da su revizije tužilaca osnovane.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužioci su u spornom periodu bili u radnom odnosu na neodređeno vreme i obavljali kod tuženog poslove bliže opisane u nižestepenim presudama. Tužioci AA, BB, VV i GG su rad obavljali u smenama a za tužioce DD i ĐĐ nije utvrđen smenski rad. U periodu obuhvaćenom tužbenim zahtevom je bio u primeni Kolektivni ugovor tuženog iz maja 2010. godine, koji se primenjivao do kraja spornog perioda 24.12.2013. godine. U vreme važenja navedenog Kolektivnog ugovora kod tuženog zaključen je Poseban (Granski) kolektivni ugovor za metalsku industriju Srbije (objavljen u „Službenom glasniku RS“ 10/12 od 10.02.2012. godine), koji je stupio na snagu 19.02.2012. godine, a primenjivao se kod tuženog od 01.05.2012. godine. Tuženi je tužiocima za sporni period zaradu isplaćivao prema utvrđenom broju bodova i vrednosti iskazanih bodova, osim odgovarajuće zarade i razlike uvećane zarade za smenski rad. Zaradu je isplaćivao u skladu sa ugovorima o radu i Kolektivnim ugovorom tuženog ne primenjujući od 05.05.2012. godine do 30.04.2013. godine Granski kolektivni ugovor. Veštačenjem je utvrđena za svakog tužioca razlika između isplaćene zarade i delom neisplaćenog iznosa pripadajućeg za smenski rad i razlika zarada od isplaćenih do pripadajućih, obračunom prema Granskom kolektivnom ugovoru za navedeni period.

Polazeći od utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su usvojili tužbene zahteve tužilaca AA, BB, VV i GG dosuđujući im razliku pripadajuću za neisplaćeni deo obavljanog rada u smenama, odbili tužbeni zahtev tužilaca DD i ĐĐ po ovom osnovu i odbili tužbeni zahtev svih tužilaca na ime razlike zarade nastale neprimenjivanjem Granskog kolektivnog ugovora pri obračunu i isplati zarade.

Drugostepeni sud je pored ostalog zaključio da sud nema ingerencije da određuje da li bi tužiocima za poslove radnog mesta za koje se zahteva srednja stručna sprema u trajanju od četiri godine, na koja su neki od njih bili raspoređeni, pored koeficijenta složenosti od 1,5, kako je predviđeno Granskim kolektivnim ugovorom za poslove sa srednjom stručnom spremom pripadao i dodatak za odgovornost od 0,10 i dodatak za uslove rada od 0,15 i da se Granski kolektivni ugovor nije mogao neposredno primeniti na zarade tužilaca. Zatim, da se neosnovano žalbom tužilaca ističe da sud nije odlučio o tužbenom zahtevu istaknutom u podnesku od 16.05.2016. godine, s obzirom na to da su tužioci više puta menjali svoj tužbeni zahtev i u poslednjem opredeljenom zahtevu nisu naglasili da li ostaju u celini ili delimično kod ranije istaknutih zahteva.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda pobijanom odlukom je u delu tražene razlike između isplaćene zarade i zarade tražene po obračunu primenom Granskog kolektivnog ugovora pogrešno primenjeno materijalno pravo usled čega činjenično stanje nije u potpunosti utvrđeno.

Prema članu 265. Zakona o radu („Službeni glasnik RS“ 24/05), opšti i posebni kolektivni ugovor neposredno se primenjuje i obavezuje sve poslodavce koji su u vreme zaključivanja kolektivnog ugovora članovi udruženja poslodavaca – učesnika kolektivnog ugovora (stav 1.). Prema članu 257. istog zakona, ministar može da odluči da se kolektivni ugovor ili pojedine njegove odredbe primenjuju i na poslodavce koji nisu članovi udruženja poslodavaca – učesnika kolektivnog ugovora (stav 1.). Prema članu 258., ministar može, na zahtev poslodavca ili udruženja poslodavaca, da odluči da se kolektivni ugovor iz člana 257. ovog zakona u delu koji se odnosi na zarade i naknade zarade ne primenjuje na pojedine poslodavce ili udruženja poslodavaca (stav 1.). Poslodavac, odnosno udruženje poslodavaca mogu da podnesu zahtev za izuzimanje od primene kolektivnog ugovora sa proširenim dejstvom, ako zbog finansijsko- poslovnih rezultata nisu u mogućnosti da primene kolektivni ugovor (stav 2.). Uz zahtev iz stava 2. ovog člana, poslodavac ili udruženje poslodavaca dužni su da dostave dokaze o razlozima za izuzimanje od primene kolektivnih ugovora sa proširenim dejstvom (stav 3.). Prema članu 259., Odluku o izuzimanju od primene kolektivnog ugovora ministar donosi po pribavljanju mišljenja Socijalno-ekonomskog saveta.

Polazeći od citiranih zakonskih odredbi, Granski kolektivni ugovor je u konkretnoj situciji morao biti neposredno primenjen, bez obzira što tuženi nije uskladio odredbe svog kolektivnog ugovora, s obzirom da zaposleni ne može da trpi štetne posledice, a poslodavac da izvlači korist iz činjenice da pojedinačni kolektivni ugovor nije usklađen sa Posebnim (Granskim), koji hijerarhijski ima veću pravnu snagu. Usklađivanje koeficijenata za isplatu zarade izvršio je veštak. Kako je izostala ocena da li je usklađivanje izvršeno pravilno i od ove činjenice zavisi pravilna primena materijalnog prava, odnosno visina iznosa koju je tuženi u obavezi da isplati, to su nižestepene presude u delu za isplatu razlike od isplaćene zarade do pripadajuće po Grnskom kolektivnom ugovoru morale biti ukinute. Nižestepene odluke su ukinute i u preostalom delu odbijenog tužbenog zahteva tužilaca DD i ĐĐ na ime razlike za smenski rad jer prema objedinjenoj formulaciji tužbenog zahteva nije bilo uslova za razdvajanje perioda i iznosa odbijenih potraživanja.

U ponovnom postupku, prvostepeni sud će postupajući po primedbama na koje je ukazano ovim rešenjem doneti novu, pravilnu i zakonitu odluku.

Kako su drugostepena i prvostepena presuda delimično ukinute, ukinuta je i odluka o troškovima postupka, s obzirom na to da će o troškovima postupka po reviziji zajedno sa ostalim troškovima, biti odlučeno u konačnoj odluci, na osnovu odredbe člana 165. stav 1. tačka 4. ZPP.

Iz iznetih razloga, Vrhovni kasacioni sud je na osnovu čl. 404.,413 i 416. ZPP, odlučio kao u izreci.

Predsednik veća-sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

upravitelj pisarnice

Marina Antonić