U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Katarine Manojlović Andrić, predsednika veća, Gordane Džakula i Branka Stanića, članova veća, sa savetnikom Dragicom Vranić, kao zapisničarem, odlučujući o zahtevu AA iz ..., ..., koga zastupa punomoćnik Igor Kovačević, advokat iz ..., ..., za preispitivanje sudske odluke - presude Upravnog suda, Odeljenja u Novom Sadu III-3 U 17429/21 od 20.01.2022. godine, sa protivnom strankom Ministarstvom unutrašnjih poslova Republike Srbije, Kabinet ministra, u predmetu prestanka radnog odnosa, u nejavnoj sednici veća održanoj dana 29.04.2022. godine, doneo je

P R E S U D U

Zahtev se ODBIJA.

ODBIJA SE zahtev podnosioca zahteva za naknadu troškova.

O b r a z l o ž e nj e

Pobijanom presudom Upravnog suda, stavom prvim dispozitiva, odbijena je tužba tužioca, ovde podnosioca zahteva za preispitivanje sudske odluke, podneta protiv rešenja Ministarstva unutrašnjih poslova, Kabineta ministra 01 broj 7164/21-2 od 25.06.2021. godine, kojim je utvrđeno da je tužiocu, ovde podnosiocu zahteva za preispitivanje sudske odluke, ... službeniku Ministarstva unutrašnjih poslova, Uprave granične policije, Regionalni centar granične policije prema ..., prestao radni odnos dana ... godine, kada je postala pravnosnažna presuda Višeg suda u Novom Sadu, Posebnog odeljenja za suzbijanje korupcije K. PO. 4 3/20 od 24.09.2020. godine koja je potvrđena presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Kž1 1004/20 od 10.02.2021. godine, a kojom mu je izrečena uslovna osuda tako što mu je utvrđena kazna zatvora u trajanju od deset meseci i istovremeno određeno da se utvrđena kazna zatvora neće izvršiti ukoliko u roku od dve godine, računajući od dana pravnosnažnosti presude, ne učini novo krivično delo, zbog učinjenog krivičnog dela zloupotreba službenog položaja iz člana 359. stav 1. Krivičnog zakonika. Stavom drugim dispozitiva pobijane presude, odbijen je zahtev tužioca za naknadu troškova upravnog spora.

Podnosilac u zahtevu za preispitivanje pobijane presude podnetom zbog povrede zakona, drugog propisa ili opšteg akta i povrede pravila postupka koja je bila od uticaja na rešenje stvari, ukazuje da Upravni sud nije pravilno primenio odredbe čl. 172. i 250. Zakona o policiji. Imajući u vidu da Zakon o policiji kao lex specialis na poseban način utvrđuje prestanak radnog odnosa policijskih službenika po sili zakona u slučajevima kada se utvrdi da je policijski službenik pravnosnažno osuđen na kaznu zatvora od najmanje šest meseci, smatra da u konkretnom slučaju nije bilo mesta shodnoj primeni Zakona o državnim službenicima kao opšteg propisa. Ponavlja navode tužbe da je povređeno načelo ne bis in idem, odnosno zabrane dvostrukog postupka u istoj pravnoj stvari, pošto je povodom istog događaja protiv tužioca vođen i disciplinski postupak, koji je završen konačnim rešenjem 03.5 broj 116-325/19 od 29.09.2020. godine, kojim je tužilac oglašen odgovornim, jer je izvršio tešku povredu službene dužnosti i izrečena mu je disciplinska mera – novčana kazna u iznosu od 20% od osnovne plate uvećane za minuli rad u vremenu od dva meseca. Predložio je da sud zahtev uvaži i pobijanu presudu preinači ili ukine a istakao je i zahtev za naknadu troškova postupka.

Protivna stranka u odgovoru na zahtev predlaže da sud zahtev odbije kao neosnovan.

Postupajući po podnetom zahtevu i ispitujući pobijanu presudu u granicama zahteva, a u smislu člana 54. Zakona o upravnim sporovima (''Službeni glasnik RS'' 111/09), Vrhovni kasacioni sud je našao da je zahtev neosnovan.

Prema razlozima obrazloženja pobijane presude, po oceni Upravnog suda, tuženi organ je pravilno našao da su se stekli uslovi za prestanak radnog odnosa tužioca u skladu sa članom 131. stav 1. tačka 2) Zakona o državnim službenicima („Službeni glasnik RS“ br. 79/05... 95/18) imajući u vidu da je presudom Višeg suda u Novom Sadu, Posebnog odeljenja za suzbijanje korupcije K. PO. 4 3/20 od 24.09.2020. godine, koja je postala pravnosnažna 10.02.2021. godine, tužilac oglašen krivim zbog izvršenja krivičnog dela zloupotreba službenog položaja iz člana 359. stav 1. Krivičnog zakonika i da mu je izrečena uslovna osuda, odnosno utvrđena kazna zatvora u trajanju od deset meseci i istovremeno određeno da se utvrđena kazna zatvora neće izvršiti ukoliko u roku od dve godine, računajući od dana pravnosnažnosti presude, ne izvrši novo krivično delo, što ga u smislu člana 2. stav 1. tačka 1) Pravilinika o utvrđivanju krivičnih dela za čiju osudu državni službenik postaje nedostojan za obavljanje poslova, odnosno vršenje dužnosti čini nedostojnim za obavljanje poslova odnosno vršenje dužnosti. Po nalaženju Upravnog suda, tuženi organ je na opisani način u dovoljanoj meri obrazložio zakonski osnov za prestanak radnog odnosa tužioca. Upravni sud je našao da su neosnovani navodi tužbe kojima se ukazuje da je tuženi organ pogrešno primenio materijalno pravo odnosno pogrešno primenio odredbe Zakona o državnim službenicima umesto Zakona o policiji, kao i da je Zakonom o policiji precizno određeno kada prestanak radnog odnosa proizvodi pravno dejstvo tako što je propisano da radni odnos prestaje danom dostavljanja pravnosnažne presude Ministarstvu a ne danom pravnosnažnosti presude. Ovo stoga što Zakon o policiji predstavlja poseban zakon (lex specialis) u odnosu na Zakon o državnim službenicima, ali u pogledu slučajeva za prestanak radnog odnosa policijskih službenika u članu 172. stav 1. propisuje da policijskom službeniku po sili zakona radni odnos u ministarstvu prestaje i u slučajevima utvrđenim drugim propisima. U konkretnom slučaju, to je Zakon o državnim službenicima koji se primenjuje i na zaposlene u Ministrstvu unutrašnjih poslova, a kojim je u članu 132. stav 1. tačka 2) izričito propisano da državnom službeniku prestaje radni odnos po sili zakona, pored ostalog, ako mu je izrečena uslovna osuda na kaznu zatvora od najmanje šest meseci bez obzira na period proveravanja za učinjeno krivično delo koje ga čini nedostojnim za obavljanje poslova državnog službenika - danom pravnosnažnosti presude, u skladu sa kojim je pravilno utvrđen i datum prestanka radnog odnosa tužioca. Upravni sud je cenio i navod tužbe da je povređeno načelo ne bis in idem, odnosno zabrane dvostrukog postupka u istoj pravnoj stvari, pa je našao da je neosnovan. Po oceni Upravnog suda, u ovom slučaju ne radi se o pravnosnažno presuđenoj stvari, pa vođenje krivičnog postupka nakon sprovedenog disciplinskog postupka protiv tužioca ne predstavlja povredu načela ne bis in idem. Naime, povodom istog životnog događaja vođena su dva postupka i to jedan disciplinski zbog teške povrede službene dužnosti iz člana 207. stav 1. tačka 1) Zakona o policiji, a drugi krivični zbog učinjenog krivičnog dela zloupotreba službenog položaja iz člana 359. stav 1. Krivičnog zakonika. Disciplinski postupak koji je vođen zbog teške povrede službene dužnosti iz člana 207. stav 1. tačka 7) Zakona o policiji i u kome je tužiocu izrečena disciplinska mera – odgovarajuća novčana kazna je radnopravnog karaktera, odnosno vezuje se za rad, budući da se disciplinskim merama ograničavaju ili oduzimaju određena prava i položaj zaposlenog. Dakle, propisane sankcije u tom postupku su vezane za radnopravni status lica protiv koga je vođen disciplinski postupak, a svrha sankcije se ostvaruje samo dok je to lice u radnom odnosu. Imajući u vidu navedeno, po oceni Upravnog suda, nisu postojale smetnje za vođenje protiv tužioca druge vrste postupka povodom istog životnog događaja, u ovom slučaju krivičnog postupka pred nadležnim sudom zbog izvršenog krivičnog dela.

Ocenjujući zakonitost pobijane presude, Vrhovni kasacioni sud nalazi da je doneta bez povreda pravila postupka i uz pravilnu primenu materijalnog prava.

Odredbom člana 172. stav 1. tačka 2) Zakona o policiji (''Službeni glasnik RS'', br. 6/16 i 24/18) propisano je da pored slučajeva prestanka radnog odnosa utvrđenih drugim propisima, policijskom službeniku, odnosno ostalim zaposlenima, po sili zakona radni odnos u Ministarstvu prestaje kada se utvrdi da je pravnosnažnom presudom osuđen na kaznu zatvora od najmanje šest meseci - danom dostavljanja pravnosnažne presude Ministarstvu. Prema tački 3) istog člana zakona, policijskom službeniku, odnosno ostalim zaposlenima, po sili zakona radni odnos u Ministarstvu prestaje kada se utvrdi da je pravnosnažnom presudom osuđen na kaznu zatvora za sledeća krivična dela: primanje mita; davanje mita; trgovina uticajem; nasilje u porodici; zloupotreba u vezi sa javnom nabavkom; zloupotreba položaja odgovornog lica; omogućavanje zloupotrebe ostvarivanja prava azila u stranoj državi; zloupotreba službenog položaja; prevara u službi; pronevera; odavanje službene tajne - danom dostavljanja pravnosnažne presude Ministarstvu.

Prema odredbi člana 250. Zakona o policiji, ako ovim zakonom, propisima donetim na osnovu ovog zakona i posebnim kolektivnim ugovorom za policijske službenike nije drugačije propisano, na prava i dužnosti, rad i radne odnose policijskih službenika, primenjuju se propisi o državnim službenicima i poseban kolektivni ugovor zaključen u skladu sa tim propisima, opšti propisi o radu i zakon kojim se uređuje opšti upravni postupak.

Odredbom člana 131. stav 1. tačka 2) Zakona o državnim službenicima (''Službeni glasnik RS'', br. 79/05... 95/18) propisano je da državnom službeniku prestaje radni odnos po sili zakona ako bude osuđen na kaznu zatvora od najmanje šest meseci ili mu je izrečena uslovna osuda na kaznu zatvora od najmanje šest meseci bez obzira na period proveravanja za učinjeno krivično delo koje ga čini nedostojnim za obavljanje poslova državnog službenika - danom pravnosnažnosti presude.

Odredbom člana 2. Pravilnika o utvrđivanju krivičnih dela za čiju osudu državni službenik postaje nedostojan za obavljanje poslova, odnosno vršenje dužnosti („Službeni glasnik RS“, broj 26/19) propisano je da nedostojni za obavljanje poslova, odnosno vršenje dužnosti državnog službenika čini izrečena uslovna osuda na kaznu zatvora od najmanje šest meseci bez obzira na period proveravanja za: 1) krivična dela protiv službene dužnosti – zloupotreba službenog položaja (član 359. Krivičnog zakonika), nesavestan rad u službi (član 361. Krivičnog zakonika), protivzakonita isplata (član 362. Krivičnog zakonika), nenamensko korišćenje budžetskih sredstava (član 362a Krivičnog zakonika), prevara u službi (član 363. Krivičnog zakonika), pronevera (član 364. Krivičnog zakonika), posluga (član 365. Krivičnog zakonika), trgovina uticajem (član 366. Krivičnog zakonika), primanje mita (član 367. Krivičnog zakonika), davanje mita (član 368. Krivičnog zakonika) i odavanje službene tajne (član 369. Krivičnog zakonika); 2) sva druga krivična dela za koja može biti izrečena kazna zatvora od pet godina.

U rešenju o prestanku radnog odnosa koje je osporeno tužbom citirani su svi navedeni propisi i ocenjeno da su se stekli uslovi za prestanak radnog odnosa tužioca zaposlenog u Ministarstvu unutrašnjih poslova, Upravi granične policije, Regionalnom centru granične policije prema ..., u skladu sa članom 131. stav 1. tačka 2) Zakona o državnim službenicima, imajući u vidu da mu je presudom Višeg suda u Novom Sadu, Posebnog odeljenja za suzbijanje korupcije K. PO. 4 3/20 od 24.09.2020. godine, koja je postala pravnosnažna 10.02.2021. godine, izrečena uslovna osuda u trajanju od deset meseci zbog izvršenog krivičnog dela zloupotreba službenog položaja iz člana 359. stav 1. Krivičnog zakonika, što ga u smislu člana 2. stav 1. tačka 2) Pravilnika o utvrđivanju krivičnih dela za čiju osudu državni službenik postaje nedostojan za obavljanje poslova, odnosno vršenje dužnosti čini nedostojnim za obavljanje poslova odnosno vršenje dužnosti.

Iz citiranih odredbi Zakona o državnim službenicima i Zakona o policiji proizlazi da se, a kako je to propisano odredbom člana 250. Zakona o policiji, Zakon o državnim službenicima (kao lex generalis) primenjuje na prava, obaveze i dužnosti, rad i radne odnose policijskih službenika, kada Zakonom o policiji (kao lex specialis zakonom), propisima donetim na osnovu tog zakona i posebnim kolektivnim ugovorom za policijske službenike nije drugačije propisano, te da Zakon o policiji predstavlja poseban zakon (lex specialis) u odnosu na Zakon o državnim službenicima, pa i u pogledu slučajeva za prestanak radnog odnosa policijskih službenika, jer je u članu 172. Zakona o policiji pored slučajeva prestanka radnog odnosa utvrđenih drugim propisima, propisano još šest slučajeva kada policijskom službeniku prestaje, odnosno može prestati radni odnos. Ovim posebnim slučajevima nije obuhvaćeno izricanje uslovne osude na kaznu zatvora u trajanju od najmanje šest meseci policijskom službeniku, koje je, međutim, propisano članom 131. stav 1. tačka 2) Zakona o državnim službenicima. Radni odnos na osnovu odredbe člana 131. stav 1. tačka 2) Zakona o državnim službenicima policijskom službeniku prestaje danom pravnosnažnosti presude kojom je policijskom službeniku izrečena uslovna osuda na kaznu zatvora od najmanje šest meseci.

S obzirom na navedeno, i po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, tuženi organ je u obrazloženju osporenog rešenja obrazložio zakonski osnov za prestanak radnog odnosa tužioca u skladu sa citiranim odredbama čl. 172. i 250. Zakona o policiji i člana 131. stav 1. tačka 2) Zakona o državnim službenicima.

Pravilna je i ocena Upravnog suda da su neosnovani navodi tužbe kojima se ukazuje na povredu načela zabrane ponovnog suđenja (ne bis in idem). Upravni sud je pravilno zaključio da se povodom jednog događaja zaposlenom može utvrđivati odgovornost za povredu radne obaveze kod poslodavca, a može se odgovarati i krivično ukoliko su se za to stekli uslovi, jer su to dve različite vrste odgovornosti. Za svoju ocenu Upravni sud je dao razloge koje kao pravilne i potpune prihvata i Vrhovni kasacioni sud.

Imajući u vidu sve izloženo, Vrhovni kasacioni sud je našao da su navodi zahteva neosnovani i da ne mogu dovesti do drugačije odluke suda po podnetom zahtevu, pa je na osnovu člana 55. stav 1. Zakona o upravnim sporovima, odlučio kao u prvom stavu dispozitiva ove presude.

Vrhovni kasacioni sud je, s obzirom na to, da je zahtev za preispitivanje sudske odluke odbijen, na osnovu odredbe člana 74. Zakona o upravnim sporovima shodnom primenom odredbe člana 165. stav 1. u vezi člana 153. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' 72/11... 87/18) odlučio kao u drugom stavu dispozitiva presude.

PRESUĐENO U VRHOVNOM KASACIONOM SUDU
dana 29.04.2022. godine, Uzp 143/2022

Zapisničar                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 Predsednik veća – sudija

Dragica Vranić,s.r.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                               Katarina Manojlović Andrić,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić