Apelacioni sud u Beogradu je presudom Gž br.120/15 od 06.04.2016. godine odbio kao neosnovanu žalbu tuženih i potvrdio presudu prvostepenog suda. Odbijen je zahtev tužioca i tuženih za naknadu troškova drugostepenog postupka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi su izjavili blagovremenu reviziju zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 399. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 125/04 i 111/09), koji se primenjuje na osnovu člana 506. stav 1. ZPP („Službeni glasnik RS“, br. 72/11, 55/14) Vrhovni kasacioni sud je našao da revizija nije osnovana.

U postupku donošenja presude nema bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 361. stav 2. tačka 9. Zakona o parničnom postupku na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti, a nema ni bitne povrede iz člana 361. stav 1. a u vezi člana 7. stav 2. i 8. ZPP, niti drugih bitnih povreda odredaba parničnog postupka koje bi mogle predstavljati osnov za uvažavanje revizije tuženih.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, rešenjem Opštinskog suda u Lazarevcu R 146/94 od 12.05.1995. godine tužilac je obavezan da VV ocu ovde tuženih, GG, DD i ĐĐ isplati novčanu naknadu za eksproprisane parcele u iznosu od 999.520,00 dinara sa kamatom. Isplata nije izvršena u paricionom roku već u toku postupka izvršenja koji se vodio pred Opštinskim sudom u Lazarevcu u predmetu I 1408/95. Presudom Opštinskog suda u Lazarevcu P 997/97 od 26.01.1998. godine koja je potvrđena presudom Okružnog suda u Beogradu Gž 6738/98 od 23.12.1998. godine obavezana je Gradska opština Lazarevac da VV, GG, DD i ĐĐ na ime naknade štete zbog zadocnjenja u isplati plati iznos od 973.591,82 dinara sa kamatom. Kako isplata nije izvršena po navedenim presudama, pokrenut je postupak izvršenja pred Opštinskim sudom u Lazarevcu u predmetu I 255/99. Rešenjem toga suda I 255/99 od 06.09.1999. godine, koje je potvrđeno rešenjem Okružnog suda u Beogradu Gž 8730/99 odbijen je prigovor dužnika Gradske opštine Lazarevac. Rešenjem Vrhovnog suda Srbije Rev 3701/99 od 18.01.2001. godine ukinute su nižestepene presude (Okružnog suda u Beogradu Gž 6738/98 od 23.12.1998. godine i Opštinskog suda u Lazarevcu P 977/97 od 26.01.1998. godine) i predmet vraćen prvostepenom sudu na ponovno suđenje. Rešenjem Opštinskog suda u Lazarevcu Ipv 42/01 od 05.04.2001. godine obustavljeno je izvršenje koje je određeno rešenjem toga suda I 255/99 od 01.07.1999. godine i ukinute sve sprovedene radnje. Na osnovu rešenja o izvršenju Opštinskog suda u Lazarevcu I 255/99 od 01.07.1999. godine u periodu od 02.11.2000. do 30.03.2001. godine izvršene su isplate poveriocima u ukupnom iznosu od 8.356.215,00 dinara. Kako je izvršna isprava na osnovu koje je određeno izvršenje ukinuta dana 21.05.2001. godine Gradska opština Lazarevac je podnela predlog za protivizvršenje protiv VV, GG, DD i ĐĐ i tražila vraćanje isplaćenog iznosa. Rešenjem Opštinskog suda u Lazarevcu I 255/99 od 14.06.2001. godine odbijen je predlog za protivizvršenje, ali je to rešenje 17.07.2001. godine preinačeno rešenjem istog suda Ipv 68/01, tako što je usvojen. Na osnovu tog rešenja tužilac je 13.08.2001. godine podneo predlog za protivizvršenje koje je dozvoljeno 03.09.2001. godine rešenjem Opštinskog suda u Lazarevcu I 278/01. Rešenjem istog suda Ipv 89/01 od 01.10.2001. godine delimično je usvojen prigovor poverilaca u delu koji se odnosi na zateznu kamatu počev od 30.03.2001. godine i u tom delu je izvršenje obustavljeno i ukinute sprovedne radnje dok je u ostalom delu prigovor odbijen.

Između VV - oca tuženih kao poklonodavca i tuženih kao poklonoprimaca, pred Drugim opštinskim sudom u Beogradu dana 11.11.2002. godine, overen je ugovor o poklonu II/1 Ov ... kojim je poklonodavac svojoj deci poklonio nepokretnosti - parcele bliže navedene u izreci presude, upisane u KO ..., svu opremu, objekte ekonomske i stambene, poljoprivrednu mehanizaciju i sve zatečeno na tim parcelama što služi tom domaćinstvu kako za životne, tako i za potrebe poljoprivrede koja je osnovna delatnost. Na osnovu ugovora o poklonu od 11.11.2002. godine tuženi su upisani kao vlasnici navedenih parcela, dok je VV ostao vlasnik katastarske parcele ... neplodno zemljište površine 0.37.64 ha … i njive ... površine 00.12.00 ha, kao i korisnik kat. parc. ... površine 00.02.00 ha i ... površine 00.01.40 ha koje su postale društvena svojina. Usled objedinjavanja evidencije o pravima na nepokretnostima za katastarsku opštinu ... nepokretnosti koje su predmet ugovora o poklonu upisane su u listove nepokretnosti brojevi ... i ... KO ... .

Pred Višim sudom u Beogradu u toku su dva parnična postupka koja su pokrenuta pred ranije Opštinskim sudom u Lazarevcu i to postupak u predmetu P 21591/10, u kome je od strane VV, GG, ĐĐ, DD, AA i BB podneta tužba protiv Opštine Lazarevac radi utvrđenja ništavosti rešenja o izvršenju Opštinskog suda u Lazarevcu I 278/01 od 03.09.2001. i Ipv 89/01 od 01.10.2001. godine. U toku je i postupak P 664/14 po tužbi tužilaca VV iz ... i GG iz ..., ĐĐ iz ... i DD iz ..., protiv tužene Opštine Lazarevac radi naknade štete u kom postupku postoji i protivtužba Opštine Lazarevac.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja nižestepeni sudovi su usvojili tužbeni zahtev tužioca prema tuženima, zaključivši da su u ovom slučaju ispunjeni zakonski uslovi za pobijanje dužnikovih pravnih radnji, ovde tuženih.

U konkretnom slučaju pravnosnažnim rešenjem Opštinskog suda u Lazarevcu od 12.05.1995. godine tužilac je obavezan da VV (ocu tuženih) GG, DD i ĐĐ isplati novčanu naknadu za eksproprisane nepokretnosti.Nakon donošenja rešenja o protivizvršenju Opštinskog suda u Lazarevcu I br.278/01 od 03.09.2001. godine kojim je dozvoljeno protivizvršenje protiv poverilaca VV, GG, ĐĐ i DD, radi naplate novčanog iznosa u visini od 8.356.215,00 dinara sa pripadajućom kamatom, kao i rešenja istog suda Ipv br.89/01 od 01.10.2001. godine (kojim je protivizvršenje obustavljeno samo u delu za zakonsku zateznu kamatu) dužnik VV je zaključenjem ugovora o poklonu od 11.11.2002. godine onemogućio ovde tužioca u namirenju potraživanja u iznosu od 8.356.215,00 dinara, dovodeći sebe u situaciju da nema dovoljno sredstava za naplatu tužiočevog potraživanja, s obzirom na vrednost imovine pre i nakon zaključenja ugovora o poklonu, koja mu je preostala. Kako je tim radnjama poklonodavac onemogućio tužioca da namiri svoje potraživanje, to su nižestepeni sudovi pravilnom primenom materijalnog prava iz člana 280. stav 1. Zakona o obligacionim odnosima (ZOO) obavezali tužene da priznaju i trpe da tužilac svoje potraživanje od 8.356.215,00 dinara namiri iz vrednosti nepokretnosti - katastarskih parcela sa svim ostalim ekonomskim i stambenim objektima na parcelama sa pripadajućom opremom i poljoprivrednom mehanizacijom.

Zato se po oceni Vrhovnog kasacionog suda neosnovano u reviziji ukazuje da su nižestepeni sudovi pogrešno primenili materijalno pravo.

Prema članu 280. stav 1. ZOO poverilac čije je potraživanje dospelo za naplatu, bez obzira kada je nastalo može pobijati pravne radnje svog dužnika ako su preduzete na štetu poverioca. U smislu člana 283. stav 2. ZOO tužba za pobijanje se podnosi protiv trećeg lica sa kojim ili u čiju je korist preduzeta radnja koja se pobija odnosno protiv njegovih univerzalnih sledbenika.

Kako je dužnik (poklonodavac) predmetnim ugovorom o poklonu besplatnim raspolaganjem onemogućio tužioca da naplati dospelo potraživanje, ugovor o poklonu je sačinjen na štetu poverioca, pa je osnovan tužiočev zahtev za utvrđenje da je ugovor bez pravnog dejstva u odnosu na tužioca do visine njegovog potraživanja. Pravna radnja (ugovor o poklonu) je zaključen između oca i dece (ovde tuženih), dakle između srodnika po krvi u pravoj liniji i to prvog stepena, pa se pretpostavlja da je tuženima bilo poznato da dužnik (poklonodavac) preduzetim raspolaganjem nanosi štetu poveriocu.U konkretnom slučaju nesavesnost dužnika se pretpostavlja i poverilac ne mora da je dokazuje. Tužba se podnosi protiv trećih lica sa kojim, ili u čiju korist je preduzeta radnja koja se pobija, odnosno protiv njegovih univerzalnih sledbenika, a to su u konkretnom slučaju tuženi kao nesavesna lica koja su znala ili morala da znaju da je dužnik (otac) preduzetom radnjom naneo štetu ovde tužiocu odnosno poveriocu.

Ne mogu se prihvatiti revizijski navodi, da je materijalno pravo pogrešno primenjeno jer nisu bili ispunjeni zakonski uslovi za pobijanje dužnikovih pravnih radnji. Ovo iz razloga što je nakon donošenja rešenja o protivizvršenju izvršnog suda dana 03.09.2001. godine protivdužnik VV zaključenjem ugovora o poklonu 11.11.2002. godine onemogućio tužioca da namiri novčano potraživanje po rešenju o protivizvršenju, pri čemu su tuženi znali ili morali znati da dužnik preduzetom radnjom nanosi štetu poveriocu ovde tužiocu imajući u vidu da se radi o besteretnom raspolaganju. Time su ispunjeni uslovi za usvajanje zahteva tužioca (dospelost potraživanja, visina potraživanja, raspolaganje izvršnog dužnika VV ugovorom o poklonu u korist tuženih kao krvnih srodnika u pravoj liniji, čime je dužnik doveden u situaciju da nema dovoljno sredstava za naplatu tužiočevog potraživanja), zbog čega se ne mogu prihvatiti navodi revidenta da je materijalno pravo pogrešno primenjeno.

Pravilna je i odluka o troškovima postupka doneta na osnovu člana 149. stav 1. i 150. stav 2. ZPP.

Kako se ni ostalim navodima revidenta ne dovodi u sumnju pravilnost pobijane presude, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci, na osnovu člana 404. stav 1. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Predrag Trifunović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić