Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž2 101/17 od 08.03.2017. godine, žalba tužene je delimično usvojena, a delimično odbijena i prvostepena presuda ukinuta u delu kojim je izmenjen model održavanja ličnih odnosa utvrđen presudom Osnovnog suda u Subotici P2 193/13 od 23.04.2013. godine, tako što je određeno da će se lični odnosi između tužioca i mal. VV odvijati tokom prve ili druge polovine zimskog raspusta prema postignutom dogovoru roditelja, kao i u delu kojim je odlučeno o troškovima parničnog postupka, dok je u preostalom delu presuda potvrđena.

Protiv pravnosnažne presude donesene u drugom stepenu u potvrđujućem delu, reviziju je blagovremeno izjavila tužena zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka, pogrešno utvrđenog činjeničnog stanja i pogrešne primene materijalnog prava, radi ujednačavanja sudske prakse i novog tumačenja prava.

Tužilac je dao odgovor na reviziju tužene, uz zahtev za naknadu troškova za sastav odgovora na reviziju.

Ispitujući pravilnost pobijane presude u smislu odredbe člana 408. ZPP („Službeni glasnik RS“ br. 72/11...55/14) Vrhovni kasacioni sud je našao da izjavljena revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nema bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, mal. VV rođena je .... godine u vanbračnoj zajednici parničnih stranaka. Presudom Osnovnog suda u Subotici P2 193/13 od 23.04.2013. godine poverena je majci, ovde tuženoj, na samostalno vršenje roditeljskog prava, a tužilac obavezan da doprinosi njenom izdržavanju sa 15.000,00 dinara mesečno. Uređen je način održavanja ličnih odnosa tužioca sa mal. detetom tako što će se viđati svakog drugog, trećeg i četvrtog vikenda u mesecu, subotom od 17,00 do 19,00 časova i nedeljom od 16,00 do 19,00 časova, u prisustvu majke, na mestu koje stranke odrede. Određeno je da će ovaj model viđanja trajati najkasnije do navršene treće godine mal. deteta.

Tužena je rođena ... godine. Ima dve kćerke iz prethodnog braka (GG rođenu ... godine i mal. DD rođenu ... godine) koje žive sa njom. Zaposlena je kao nastavnica .... Opterećena je mnogobrojnim obavezama i aktivnostima na roditeljskom planu u odnosu na mal. kćerke, prepoznavajući i adekvatno zadovoljavajući njihove potrebe. Prezentuje se kao zaštićujući roditelj. U verbalnoj komunikaciji sa tužiocem karakteristične su upadice, zamerke, pritužbe, optužbe, negiranja, ali bez stvarne namere da se postigne dogovor. Nije dozvoljavala da mal. VV bilo gde ide sa ocem, ako i ona nije neposredno prisutna i uskraćuje detetu komunikaciju sa ocem putem telefona. Kod tužene nisu registrovana obeležja psihopatologije u užem smislu.

Tužilac je rođen ... godine. Živi sam sa majkom u ... u konfornoj porodičnoj kući. Bavi se zemljoradnjom na porodičnom gazdinstvu zajedno sa bratom. Njegovo domaćinstvo predstavlja bezbedno okruženje za mal. dete, higijenski uredno održavano. Radno je orjentisan, bez manifestacija psihopatoloških procesa. Odlazio je na savetodavni rad u Centar za savetovanje i podršku porodici. Motivisan je da učestvuje u odgajanju deteta i spreman za emotivne razmene. Ima dobru komunikaciju sa mal. VV. Kod tuženog nisu registrovana obeležja psihopatologije u užem smislu.

Mal. VV pohađa …. Prihvatila je razdvajanje od majke i tokom opservacije rado ostajala nasamo sa veštacima, često i sama inicirajući kontakt. Preuzima inicijativu i nerado prekida započete aktivnosti. Objektivne sposobnosti su visoko natprosečne u odnosu na uzrast. Nema obeležja psihopatologije. Prevashodno usmerena na majku u zadovoljenju svojih potreba u stimulativnom porodičnom okruženju. Sa ocem je izgradila emocionalnu relaciju, pozitivno ga doživljava pa je u njenom interesu da se međusobni kontakti sa ocem inteziviraju što se ubuduće ne može postići u situaciji viđanja deteta u prisustvu majke. Na aktuelnom uzrastu i nivou razvoja može da provodi vreme sa ocem bez prisustva majke budući da je prevazišla separacione poteškoće. Takva viđanja mogu da traju značajan deo dana s tim da se postupna dužina trajanja viđanja mogla produžiti. U njenom je interesu da razvija relacije sa oba roditelja jer oboje imaju različitu podjednako važnu ulogu u razvoju deteta.

Na osnovu ovako utvrđenog činjeničnog stanja, nižestepeni sudovi su pravilno zaključili da su se u konkretnom slučaju stekli uslovi za izmenu prethodno određenog modela viđanja oca – tužioca sa mal. detetom, koji model je bio određen za period do detetove treće godine, i za postupno intenziviranje tok kontakta na način regulisan prvostepenom presudom, ispravno regulišući održavanje ličnih odnosa mal.deteta sa roditeljem s kojim ne živi u smislu člana 61. stav 1. Porodičnog zakona (dete ima pravo da održava lične odnose sa roditeljem sa kojim ne živi). Evidentno je da su se sudovi, imajući u vidu nalaze veštaka i izveštaj Centra za socijalni rad u ..., rukovodili najboljim interesom mal.deteta u smislu odredbe člana 266. stav 1. Porodičnog zakona ( u sporu za zaštitu prava deteta i u sporu za vršenje odnosno lišenje roditeljskog prava sud je uvek dužan da se rukovodi najboljim interesom deteta), poštujući pravo deteta koje je odvojeno od jednog ili oba roditelja, na održavanje ličnih odnosa i neposrednih kontakata sa oba roditelja na stalnoj osnovi, u smislu člana 9. stav 3. Konvencije o pravu deteta.

Promenjene okolnosti u smislu da mal. VV sada ima ... godine (u vreme donošenja presude Osnovnog suda u Subotici P2 193/13 od 23.04.2013. godine, imala je ...) te da je sa ocem koga pozitivno doživljava izgradila emocionalnu relaciju i prevazišla separacione poteškoće, po nalaženju Vrhovnog kasacionog suda, imajući u vidu sve okolnosti konkretnog slučaja, posebno procenu veštaka i Centra za socijalni rad da je interesu mal. VV da se njeni kontakti sa ocem inteziviraju što se ubuduće ne može postići u situaciji viđanja deteta u prisustvu majke, opravdavaju izmenu ranije određenog modela održavanja ličnih odnosa tužioca i mal. VV, na način određen nižestepenim presudama. S toga nisu osnovani navodi revizije o pogrešnoj primeni materijalnog prava.

Navodi revizije o učinjenim bitnim povredama odredaba parničnog postupka neprihvatanjem da se u dokazne predloge uvrste SMS poruke između supružnika i uskraćivanjem strankama prava da se usmeno izjašnjavaju na nalaz i mišljenje veštaka, te odbijanjem predloga da se izvede dokaz saslušanjem stranaka, bili su predmet pravilne ocene od strane drugostepenog suda.

Revident ukazuje na potrebu ujednačavanja sudske prakse i novog tumačenja prava, ali ne navodi odluke iz kojih bi proizlazilo da je u konkretnom slučaju potrebno ujednačavanje sudske prakse i novo tumačenje prava.

Sud je imao u vidu navode revizije kojima se hronološki navode događaji od momenta upoznavanja parničnih stranaka do momenta donošenja pobijane presude ali je našao da ovi, kao i ostali navodi revizije, ne utiču na zakonitost i pravilnost pobijane odluke.

Imajući u vidu da tužena nije uspela sa izjavljenom revizijom, ne pripadaju joj troškovi revizijskog postupka u smislu čl.165. stav 1. ZPP. Ni tužiocu ne pripadaju troškovi za sastav odgovora na reviziju jer isti nisu bili nužni za vođenje parnice, u smislu čl. 154. ZPP.

Na osnovu izloženog, odlučeno je kao u izreci u smislu člana 414. ZPP.

Predsednik veća – sudija

Ljubica Milutinović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić