U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Biljane Dragojević, predsednika veća, Vesne Subić i Slađane Nakić Momirović, članova veća, u parnici po tužbi tužilje AA iz ..., koju zastupa punomoćnik Strahinja Simović, advokat iz ..., protiv tuženog BB iz ..., koga zastupa Marija Miletić, advokat iz ..., radi povećanja izdržavanja i po protivtužbi tužioca BB iz ..., protiv tužene AA iz ..., radi ukidanja odluke o supružničkom izdržavanju, odlučujući o reviziji tuženog-protivtužioca BB izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 521/17 od 23.10.2017. godine, u sednici veća održanoj dana 07.03.2018. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE, kao neosnovana, revizija tuženog-protivtužioca BB iz ... izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 521/17 od 23.10.2017. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Osnovnog suda u Čačku P.br.48/14 od 13.06.2017. godine, stavom prvim izreke, odbijen je tužbeni zahtev tuženog-protivtužioca BB iz ... kojim je tražio da se u odnosu na tužilju-protivtuženu AA utvrdi da je dana 12.11.2014. godine, po sili zakona prestala obaveza supružanskog izdržavanja utvrđena stavom 2. izreke presude Opštinskog suda u Čačku P.br.843/2009 od 12.11.2009. godine, kao neosnovan. Stavom drugim izreke usvojen je tužbeni zahtev tužilje- protivtužene AA pa je produženo izdržavanje i posle 12.11.2014. godine, a koje je određeno presudom Opštinskog suda u Čačku P.br.1225/08 od 13.02.2009. godine, što je tuženi-protivtužilac BB dužan priznati u roku od 15 dana po pravnosnažnosti presude. Stavom trećim izreke odbijen je tužbeni zahtev tužilje-protivtužene AA kojim je tražila da se obaveže tuženi protivtužilac BB da joj na ime supružanskog izdržavanja plaća iznos od po 15.000,00 dinara mesečno, počev od 15.01.2014. godine pa ubuduće dok za to postoje zakonski uslovi, kao i da dospele, a neplaćene rate, plati u roku od 15 dana po pravnosnažnosti presude, čime bi se izmenila presuda Opštinskog suda u Čačku P.br.1225/08 od 13.02.2009. godine, u pogledu visine doprinosa, kao neosnovan. Stavom četvrtim izreke odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove.

Presudom Apelacionog suda u Kragujevcu Gž2 521/17 od 23.10.2017. godine odbijena je kao neosnovana žalba tuženog-protivtužioca BB iz ..., pa je presuda Osnovnog suda u Čačku P.br.48/14 od 13.06.2017. godine potvrđena u stavu 1, 2 i 4. izreke.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu tuženi- protivtužilac BB je blagovremeno izjavio reviziju, zbog pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu, u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku, u vezi člana 202. Porodičnog zakona, Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da revizija nije osnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju Vrhovni kasacioni sud pazi po službenoj dužnosti.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, presudom Opštinskog suda u Čačku P.br. 1225/08 od 13.02.2009. godine obavezan je tuženi BB da na ime supružanskog izdržavanja plaća tužilji AA, mesečno iznos od 11.000,00 dinara. Nakon ove odluke doneta je od strane istog suda presuda P.br.843/2009 od 12.11.2009. godine kojom je brak između AA i BB razveden i obavezan je BB da tužilji AA kao razvedenom bračnom drugu, plaća izdržavanje u mesečnom iznosu od 11.000,00 dinara, počev od 12.11.2009. godine pa ubuduće, za period od pet godina, dok za to postoje uslovi. Tužilja AA je pre isteka perioda od pet godina, na koji rok joj je pravnosnažnom presudom priznato supružničko izdržavanje, podnela tužbu radi povećanja supružničkog izdržavanja na iznos od 15.000,00 dinara mesečno, navodeći da su se u međuvremenu promenile okolnosti i da su se njeni troškovi života povećali zbog nastupanja opšte ekonomske krize. Tuženi BB je podneo tužbu radi ukidanja njegove obaveze da plaća izdržavanje bivšoj supruzi AA, jer je u međuvremenu prošlo pet godina, njegovo zdravstveno stanje se pogoršalo zbog operacije glasnih žica, životni uslovi u kojima živi su loši, pa smatra da više nije dužan da plaća supružničko izdržavanje.

Tužilja protivtužena AA ima oboljenje srca koje se kvalifikuje kao teško, a njena radna sposobnost umanjena je 100%, što proizlazi iz nalaza i mišljenja veštaka medicinske struke. Osim potpune radne nesposobnosti umanjena joj je životna aktivnost za 40% zbog bolesti. Ona je invalidski penzioner sa mesečnom penzijom od 12.454,00 dinara, živi sa punoletnim sinom koji je zaposlen sa mesečnim primanjima oko 300 evra, a u istoj kući živi i njen bivši suprug BB, koji koristi samo jednu sobu. Troškove održavanja kuće snose tužilja-protivtužena i njen sin, a parnične stranke imaju i ćerku koja je zaposlena kao ... u bolnici u ... i koja pomaže majci. Zdravstveno stanje tužilje- protivtužene se nije promenilo u međuvremenu, računajući period od prethodnih odluka kojima je BB bio obavezan da plaća supružničko izdržavanje, a lekove koje koristi su na pozitivnoj listi. Tuženi- protivtužilac BB je penzioner sa mesečnom penzijom od 45.400,00 dinara. U vreme donošenja prethodne odluke on je radio kao auto mehaničar, a takođe je radio i sa kombajnom. U međuvremenu je operisan od karcinoma grla, odstranjena mu je jedna glasna žica i nema recidiva. Zbog ove operacije zabranjen mu je rad u prašini i prostoru gde se puši, zbog čega ne može više da radi sa kombajnom, a pošto su nastali i drugi zdravsteveni problemi ne bavi se više ni automehaničarskim poslom da bi ostvarivao zaradu. Njegova radna sposobnost umanjena je za 40% trajno po osnovu bolesti, a takođe mu je 40% umanjena i životna aktivnost, takođe zbog bolesti, što je utvrđeno veštačenjem od strane veštaka medicinske struke.

Polazeći od ovako utvrđenog činjeničnog stanja nižestepeni sudovi su zaključili da postoje naročito opravdani razlozi za produžetak supružničkog izdržavanja koje je određeno pravosnažnom presudom Opštinskog suda u Čačku P br. 843/2009 od 12.11.2009. godine, s obzirom na zdravstveno stanje tužilje- protivtužene AA i umanjenje njene radne sposobnosti od 100%, kao i na činjenicu da tuženi-protivtužilac BB prima penziju od 45.400,00 dinara mesečno i da produženje obaveze izdržavanja u iznosu od 11.000,00 dinara ne ugrožava njegovu egzistenciju, zbog čega produženje obaveze supružničkog izdržavanja za njega ne predstavlja očiglednu nepravdu.

Prema oceni Vrhovnog kasacionog suda pravilno su nižestepeni sudovi primenili odredbu člana 163. stav 3. Porodičnog zakona kada su tuženom- protivtužiocu produžili obavezu supružničkog izdržavanja, zbog čega je revizija tuženog-protivtužioca odbijena.

Neosnovano se u reviziji ukazuje da okolnosti u kojima živi tužilja- protivtužena isključuju mogućnost produžavanja prava na supružničko izdržavanje nakon proteka roka od pet godina, s obzirom na činjenicu da je ona uživalac invalidske penzije u iznosu od 12.454,00 dinara i da živi u domaćinstvu sa svojim sinom, pa može da zadovolji normalne zahteve svoje egzistencije i bez supružničkog izdržavanja. U toku postupka nižestepeni sudovi su pouzdano utvrdili da postoje naročito opravdani razlozi koji sprečavaju tužilju-protivtuženu da radi, zbog čega je pravilno produženo izdržavanje na koje je tuženi-protivtužilac BB obavezan i posle isteka roka od pet godina, u smislu člana 163. stav 3. Porodičnog zakona. Činjenice koje se u reviziji ističu u pogledu promene okolnosti na osnovu kojih je doneta prethodna odluka o supružničkom izdržavanju, prema oceni Vrhovnog kasacionog suda ne utiču ni na eventualno mogućnost smanjenja izdržavanja, u smislu člana 164. Porodičnog zakona kojim je propisana mogućnost izmene odluke o visini obaveze izdržavanja, imajući u vidu visinu penzije koju ostvaruje tuženi-protivtužilac, njegove mogućnosti da plaća supružničko izdržavanje, njegove potrebe i potrebe tužilje-protivtužene.

Članom 166. stav 1. Porodičnog zakona propisano je da supružnik ostvaruje pravo na izdržavanje prvenstveno od drugog supružnika, pa navodi revizije kojima se ukazuje na mogućnosti zajedničkog sina stranaka, sa kojim tužilja-protivtužena živi u zajedničkom domaćinstvu, da pomaže u izdržavanju svoje majke ne utiču na drugačiju odluku o zahtevu za ukidanje izdržavanja ili eventualno smanjenje visine izdržavanja. Uostalom, potrebe tužilje- protivtužene su procenjene na iznos od 28.000,00 dinara, koje se ne mogu zadovoljiti iznosima invalidske penzije i supružničkog izdržavanja, tako da će sin stranaka doprinositi zadovoljenju potreba svoje majke do iznosa koji je potreban za zadovoljenje njenih ukupnih potreba.

Iz navedenih razloga, odlučeno je kao u izreci presude, na osnovu člana 414. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija

Biljana Dragojević,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić