U IME NARODA

Vrhovni kasacioni sud, u veću sastavljenom od sudija: Slađane Nakić Momirović, predsednika veća, Dobrile Strajina i Katarine Manojlović Andrić, članova veća, u parnici tužilje AA iz ..., koju zastupa Zoja Milenković, advokat iz ..., protiv tužene Republike Srbije, koju zastupa Državno pravobranilaštvo sa sedištem u Beogradu, radi utvrđenja, odlučujući o reviziji tužilje izjavljenoj protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 5698/17 od 22.02.2019. godine, u sednici veća održanoj dana 29.06.2021. godine, doneo je

P R E S U D U

ODBIJA SE kao neosnovana revizija tužilje izjavljena protiv presude Apelacionog suda u Beogradu Gž 5698/17 od 22.02.2019. godine.

O b r a z l o ž e nj e

Presudom Prvog osnovnog suda u Beogradu P 26379/16 od 17.05.2017. godine usvojen je tužbeni zahtev i utvrđeno potraživanje tužilje prema Republici Srbiji, po osnovu neisplaćenih oročenih deviznih sredstava građana po Ugovoru o oročavanju deviznih sredstava br. ... od 09.01.1993. godine i prema ugovoru o oročavanju deviznih sredstava br. ... od 09.03.1993. godine kod Dafiment banke AD Beograd u likvidaciji, koji su postali javni dug Republike Srbije u ukupnom iznosu od 11.000 USD. Istom presudom obavezana je tužena da tužilji na ime troškova parničnog postupka isplati iznos od 151.175,00 dinara.

Presudom Apelacionog suda u Beogradu Gž 5698/17 od 22.02.2019. godine preinačena je navedena prvostepena presuda i odbijen tužbeni zahtev u celosti. Istom presudom je obavezana tužilja da tuženoj na ime troškova isplati iznos od 11.250,00 dinara.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu blagovremeno je izjavila reviziju tužilja zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pobijanu presudu na osnovu člana 403. stav 2. tačka 2. i 408. Zakona o parničnom postupku („Službeni glasnik RS“ br. 72/11 ...) koji se u ovoj parnici primenjuje na osnovu člana 506. stav 2. istog zakona i nalazi da je revizija dozvoljena i neosnovana.

U sprovedenom postupku nema bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku na koju Vrhovni kasacioni sud u postupku po reviziji vodi računa po službenoj dužnosti. Revizijom se neosnovano ukazuje na bitne povrede odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. Zakona o parničnom postupku jer sud nije propustio da primeni niti je nepravilno primenio neku od odredaba ovog zakona koje bi bile od uticaja na donošenje zakonite i pravilne presude.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je u svojstvu deponenta u depozit kod „Dafiment banke“ – mešovite banke DD Novi Beograd oročila devizna sredstva i to po ugovoru od 19.01.1993. godine u iznosu od 15.000 USD na rok od 12 meseci sa kamatom od 18% na mesečnom nivou i po ugovoru od 09.03.1993. godine iznos od 2.000 USD na rok od tri meseca sa kamatom u visini od 15% na mesečnom nivou. Na ime kamate po navedenim ugovorima tužilji je izvršena isplata u iznosu od ukupno 6.000 USD. Tužilja se radi realizacije potraživanja od „Dafiment banke“ AD Beograd u likvidaciji (preostalih 11.000,00 USD) obraćala Narodnoj banci Srbije, Službi za obradu podataka „Dafiment banke“ AD u Beogradu u likvidaciji, od koje je dobila odgovor da navedeno potraživanje ne može realizovati jer ga nije prijavila zaključno sa 18.11.2002. godine a u skladu sa odredbom tačke 2. stava 2. Odluke o načinu i uslovima izdavanja potvrde o utvrđivanju prava na isplatu dospelih obaveza deponentima „Dafiment banke“. Tužilja je državljanin Republike Srbije sa prebivalištem u Republici Srbiji.

Na utvrđeno činjenično stanje pravilno je drugostepeni sud primenio materijalno pravo preinačenjem prvostepene presude i odbijanjem tužbenog zahteva za utvrđenje potraživanja tužilje prema tuženoj po osnovu neisplaćenih oročenih deviznih sredstava građana po navedenim ugovorima o oročavanju deviznih sredstava.

Zakonom o regulisanju javnog duga Savezne Republike Jugoslavije po ugovorima o deviznim depozitima građana oročenim kod Dafiment banke AD, Beograd, u likvidaciji i po deviznim sredstvima građana položenim kod banke Privatne privrede Crne Gore DD Podgorica („Sl. list SRJ“ br. 36/2002) uređeni su uslovi i način regulisanja obaveza po osnovu neisplaćenih oročenih deviznih sredstava građana po ugovorima o depozitu građana kod Dafiment banke AD Beograd u likvidaciji koji su postali javni dug Savezne Republike Jugoslavije u skladu sa članom 4. Zakona o izmirenju obaveza po osnovu devizne štednje građana („Sl. list SRJ“ br. 59/98, 44/99 i 53.2001) . Članom 4. stav 1. i 2. navedenog zakona propisana je dinamika izvršenja obaveza a stavom 3. navedenog člana određeno je da deponenti stiču pravo na isplatu dospelih obaveza iz ovog člana od dana kada se utvrdi visina obaveze prema njima, odnosno od dana kada dobiju potvrdu o tome od nadležnih organa Vlada Republike Srbije i Republike Crne Gore. Način i uslove izdavanja potvrde iz stava 3. ovog člana utvrđuju Vlade Republike Srbije i Republike Crne Gore (stav 6.). Na osnovu citiranog člana 4. stav 6. navedenog zakona Vlada Republike Srbije je 15.08.2002. godine donela Odluku o načinu i uslovima izdavanja potvrde o utvrđivanju prava na isplatu dospelih obaveza deponentima Dafiment banke AD Beograd u likvidaciji i građanima koji su devizna sredstva položili kod banke Privatne privrede Crne Gore DD Podgorica. Navedenom Odlukom je propisano obrazovanje komisije za izdavanje potvrde na osnovu kojih se utvrđuje pravo na isplatu dospelih obaveza prema deponentima Dafiment banke AD Beograd u likvidaciji, određeno da komisija utvrđuje pravo na isplatu obaveza deponentima prema dokumentaciji Trgovinskog suda u Beogradu s tim da deponenti koji nisu prijavili svoja potraživanja kod Trgovinskog suda mogu to potraživanje prijaviti komisiji podnošenjem odgovarajuće dokumentacije u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ove odluke. Takođe tačkom 5. stav 2. navedene Odluke je propisano da građani koji nisu prijavili svoja potraživanja kod suda iz stava 1. ove tačke mogu to potraživanje prijaviti komisiji podnošenjem odgovarajuće dokumentacije u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ove odluke.

Iz citiranih propisa proizilazi da je Republika Srbija zakonom preuzela obavezu isplate duga deponentima - poveriocima Dafiment banke AD u likvidaciji i da je propisala uslove pod kojima će izvršiti isplatu dospelih potraživanja. Pravo na isplatu dospelih obaveza uslovljeno je citiranim zakonom blagovremenom prijavom potraživanja i dobijanjem potvrde o visini obaveze a način i uslove izdavanja potvrda utvrdila je Vlada Republike Srbije kao zakonom ovlašćeni organ. Tužilja u ovom slučaju nije prijavila svoje potraživanje u zakonskom roku, ne poseduje potvrdu o visini duga usled čega nisu ispunjeni zakonski uslovi za utvrđenje potraživanja po ugovorima o oročavanju deviznih sredstava kod Dafiment banke AD Beograd u likvidaciji.

Revizijom se neosnovano ukazuje da odlukom Vlade nije navedeno da deponent mora da prijavi potraživanje, već da je upravo navedeno da on to može učiniti što isključuje prekluziju. Iz sadržine Odluke jasno proizilazi kao osnovno pravilo da se isplata duga vrši deponentima koji su prijavili potraživanje u postupku likvidacije Dafiment banke pred Trgovinskim sudom i to prema dokumentaciji Trgovinskog suda u Beogradu, pri čemu je deponentima koji potraživanje nisu prijavili pred sudom ostavljen dodatni rok za prijavu komisiji od 90 dana od dana stupanja na snagu Odluke za prijavu i podnošenje odgovarajuće dokumentacije. Na izneti način navedeni rok predstavlja proširenje prava poverilaca i na ranije neprijavljena potraživanja i ne ostavlja mogućnost da se mimo zakonske procedure i rokova ishoduje pravo na naplatu. Stoga se revizijom neosnovano osporava pravilnost primene materijalnog prava.

Ni ostalim navodima revizije se ne dovodi u sumnju pravilnost i zakonitost pobijane presude.

Sa iznetih razloga, odlučeno je kao u izreci odluke na osnovu člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku.

Predsednik veća-sudija

Slađana Nakić Momirović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić