Presudom Apelacionog suda u Nišu Gž2 519/19 od 04.02.2020. godine, stavom prvim izreke, ukinuta je presuda Osnovnog suda u Negotinu P2 137/19 od 13.09.2019. godine i presuđeno tako što je, stavom drugim izreke, odbijen kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje kojim je tražila da se tužena obaveže da na ime svog dela doprinosa u njenom izdržavanju plaća mesečno iznos od 18.000,00 dinara, počev od 26.07.2018. godine, kao dana utuženja, pa ubuduće, sve dok za to postoje zakonski uslovi, svakog 01- 05.-og u mesecu za tekući mesec, s tim da dospele a neisplaćene rate isplati odjednom, u ukupnom iznosu sa zakonskom zateznom kamatom počev od dana dospeća svakog pojedinačnog mesečnog iznosa, pa do konačne isplate, te da se utoliko izmeni obaveza tužene u pogledu izdržavanja tužilje, utvrđeno pravnosnažnom i izvršnom presudom Osnovnog suda u Negotinu P2 68/13 od 23.12.2013. godine. Stavom trećim izreke, odbijen je kao neosnovan tužbeni zahtev tužene-protivtužilje, kojim je tražila da se obavežea tužena-protivtužilja da na ime svog dela doprinosa za izdržavanje tužilje- protivtužene plaća iznos od 8.000,00 dinara mesečno, počev od 13.09.2019. godine, kao dana presuđenja, pa ubuduće, dok za to postoje zakonski uslovi, te da se utoliko izmeni presuda Osnovnog suda u Negotinu P2 68/13 od 23.12.2013. godine. Stavom četvrtim izreke, odlučeno je da svaka stranka snosi svoje troškove postupka, s tim da se tužena-protivtužilja oslobađa plaćanja sudskih taksi u ovom sporu.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, tužena-protivtužilja je blagovremeno izjavila reviziju, u delu odluke o protivtužbenom zahtevu, zbog bitne povrede odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Vrhovni kasacioni sud je ispitao pravnosnažnu presudu, u pobijanom delu, na osnovu odredbe člana 408. Zakona o parničnom postupku (''Službeni glasnik RS'' br. 72/11...87/18), pa je utvrdio da revizija nije osnovana.

U postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. Zakona o parničnom postupku, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374.stav 2.tačka 12. Zakona o parničnom postupku, na koju revident u reviziji ukazuje, nije razlog za izjavljivanje revizije, shodno odredbi člana 407. stav 1. tačka 2. istog Zakona. Neosnovani su navodi revizije o učinjenoj bitnoj povredi odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 1. Zakona o parničnom postupku, jer u postupku pred drugostepenim sudom nije bilo bitnih povreda odredaba parničnog postupka koje bi mogle da utiču na donošenje zakonite i pravilne odluke.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je rođena ... godine, a tužena je njena majka, koja je pravnosnažnom presudom Osnovnog suda u Negotinu P2 68/13 od 23.12.2013. godine, obavezana da na ime svog dela doprinosa za izdržavanje tada maloletne tužilje plaća mesečno iznos od 11.000,00 dinara, svakog 01.-10.-og u mesecu za tekući mesec, počev od 01.03.2013. godine, pa ubuduće. U to vreme, tužilja je bila učenica ... razreda srednje škole, a sada je redovan student ... godine integrisanih akademskih studija ... fakulteta Univerziteta u ... . Počev od 01.10.2017. godine stanuje u iznajmljenom stanu u ..., za koji plaća zakupninu koja, zajedno sa troškovima stanovanja, iznosi oko 160 evra mesečno. Ima obavezu da plaća ispite u iznosu od po 2.000,00 dinara, kupuje udžbenike, atlase i ostalu opremu, za šta mesečno izdvaja oko 100 evra. Radnim danima se hrani u studentskoj menzi i za ishranu plaća 3.000,00 dinara mesečno, dok vikendom sama priprema hranu, na šta potroši oko 50 evra mesečno. Na odeću, obuću, šminku i sredstva za ličnu higijenu troši između 250-300 evra, a dva puta mesečno odlazi autobusom u ..., što košta 1.500,00 dinara. Korisnik je porodične penzije koju je ostvarila nakon smrti oca i koja iznosi oko 10.000,00 dinara mesečno. Pomažu joj baba i deda po ocu, koji su penzioneri, s tim što je baba, u međuvremenu, preminula. Njene osnovne mesečne potrebe iznose oko 24.000,00 dinara, a obuhvataju ishranu, odeću i obuću, ličnu higijenu i osnovne potrebe studiranja. Tužena-protivtužilja je 2015. godine zaključila brak sa VV, sa kojim ima zajedničko dete, mal. GG, rođenog ... godine. Zaposlena je u zanatskoj radnji za ..., u kojoj ostvaruje minimalnu mesečnu zaradu. Njen suprug je nezaposlen, a u međuvremenu je oboleo od karcinoma kože, pa mu je zabranjeno izlaganje suncu, zbog čega su njegove mogućnosti za sticanje zarade smanjene. Sa suprugom i sinom živi u kući u ..., čiji je vlasnik njena svekrva. Ne poseduje nepokretnosti na svom imenu. U vreme kada je doneta ranija presuda, takođe je bila zaposlena kod istog poslodavca i takođe ostvarivala minimalnu zaradu.

Kod utvrđenog činjeničnog stanja, prvostepeni sud je usvojio tužbeni zahtev tužene-protivtužilje pa je obavezao da na ime svog dela doprinosa za izdržavanje tužilje-protivtužene plaća iznos od 8.000,00 dinara mesečno, počev od 13.09.2019. godine, kao dana presuđenja pa ubuduće i u tom smislu odlučio da izmeni presudu Osnovnog suda u Negotinu P2 68/13 od 23.12.2013. godine, pošto je zaključio da su mogućnosti tužene-protivtužilje veoma skromne, jer prihodima koje ostvaruje faktički podmiruje samo najosnovnije egzistencijalne potrebe, kako svoje tako i lica koje ima obavezu da izdržava, zbog čega nije u mogućnosti da doprinosi izdržavanju tužene-protivtužilje iznosom većim od 8.000,00 dinara mesečno.

Drugostepeni sud je ukinuo presudu prvostepenog suda i odbio kao neosnovan tužbeni zahtev tužene-protivtužilje za smanjenje njenog doprinosa izdržavanju tužilje-protivtužene, pošto je zaključio da, kod činjenice da su se povećale osnovne mesečne potrebe tužilje-protivtužene, ali da tužena-protivtužilja istovremeno ima obavezu izdržavanja još jednog maloletnog deteta, u čijem izdržavanju učestvuje i drugi roditelj-otac, to tužena-protivtužilja i dalje ima mogućnost da doprinosi izdržavanju tužilje-protivtužene dosuđenim iznosom od 11.000,00 dinara, a radi podmirenja osnovnih mesečnih potreba tužilje-protivtužene.

Vrhovni kasacioni sud nalazi da je odluka drugostepenog suda pravilna.

Odredbom člana 164. Porodičnog zakona, propisano je da se visina izdržavanja može smanjiti ili povećati ako se promene okolnosti na osnovu kojih je doneta prethodna odluka.

Punoletno dete ostvaruje izdržavanje pod određenim uslovima, propisanim odredbom člana 155. Porodičnog zakona i to: ako je nesposobno za rad, a nema dovoljno sredstava za izdržavanje (stav 1.); ako se redovno školuje, ima pravo na izdržavanje od roditelja srazmerno njihovim mogućnostima, najkasnije do navršene 26 godine života (stav 2.); ima pravo na izdržavanje od krvnih srodnika u pravoj ushodnoj liniji, srazmerno njihovim mogućnostima, ako roditelji nisu živi ili ako nemaju dovoljno sredstava za izdržavanje (stav 3.). Nema pravo na izdržavanje punoletno dete ako bi prihvatanje njegovog zahteva za izdržavanje predstavljalo očiglednu nepravdu za roditelje, odnosno druge krvne srodnike, shodno odredbi stava 4.člana 155. Porodičnog zakona.

Kriterijumi za određivanje izdržavanja, propisani su odredbom člana 160. Porodičnog zakona, prema kome se izdržavanje određuje prema potrebama poverioca i mogućnostima dužnika izdržavanja, pri čemu se vodi računa o minimalnoj sumi izdržavanja (stav 1.). Potrebe poverioca izdržavanja zavise od njegovih godina, zdravlja, obrazovanja, imovine, prihoda, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (stav 2.), a mogućnosti dužnika izdržavanja zavise od njegovih prihoda, mogućnosti za zaposlenje i sticanje zarade, njegove imovine, njegovih ličnih potreba, obaveza da izdržava druga lica, te drugih okolnosti od značaja za određivanje izdržavanja (stav 3.).

Pri odlučivanju o zahtevu tužene-protivtužilje za izmenu odluke o iznosu njenog dela doprinosa za izdržavanje tužilje-protivtužene, drugostepeni sud je pravilno zaključio, imajući u vidu sve okolnosti konkretnog slučaja, da su se promenile okolnosti na osnovu kojih je doneta prethodna odluka o izdržavanju tada mal.tužilje, koja je sada student i čije su potrebe značajno uvećane, u odnosu na vreme kada je doneta prethodna odluka, a kada je bila učenica srednje škole. Međutim, takođe su se promenile okolnosti i na strani tužene-protivtužilje, jer ona sada ima obavezu izdržavanja još jednog deteta, koje je maloletno, pri čemu je, u međuvremenu, povećan iznos minimalne zarade koju ostvaruje tužena-protivtužilja, a koja je tada iznosila 18.000,00 dinara.

Kod takvog stanja stvari, pravilan je zaključak drugostepenog suda da tužena- protivtužilja ima mogućnost da doprinosi izdržavanju tužilje-protivtužene iznosom priznatim presudom Osnovnog suda u Negotinu P2 68/13 od 23.12.2013. godine, od 11.000,00 dinara mesečno, a radi podmirenja osnovnih mesečnih potreba tužilje-protivtužene, imajući u vidu da ona, na ime porodične penzije nakon smrti oca ostvaruje mesečni iznos od 10.000,00 dinara.

Navodima revizije tužene-protivtužilje o tome da tužilja živi u zajedničkom domaćinstvu sa dedom koji ostvaruje penziju i poseduje nepokretnost, ne dovodi se u sumnju pravilnost pobijane presude. Tužilja-protivtužena je ostvarila pravo na porodičnu penziju iza smrti svog oca, a ima živu majku, tuženu-protivtužilju koja ima sredstava da doprinosi njenom izdržavanju, što znači da tužilja-protivtužena nema pravo na izdržavanje od drugih krvnih srodnika u pravoj ushodnoj liniji, pa ni od dede.

Iz navedenih razloga, po oceni Vrhovnog kasacionog suda, neosnovano se revizijom tužene-protivtužilje ukazuje na pogrešnu primenu materijalnog prava, zbog čega je, u smislu odredbe člana 414. stav 1. Zakona o parničnom postupku, odlučeno kao u izreci.

Predsednik veća – sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić