Protiv pravnosnažne drugostepene presude tuženi je blagovremeno izjavio reviziju zbog bitnih povreda odredaba parničnog postupka i pogrešne primene materijalnog prava.

Ispitujući pobijanu presudu na osnovu člana 408. ZPP (''Službeni glasnik RS'' 72/11 i 55/14), Vrhovni kasacioni sud je našao da je revizija tuženog neosnovana.

U sprovedenom postupku nije učinjena bitna povreda odredaba parničnog postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju ovaj sud pazi po službenoj dužnosti, niti je drugostepeni sud učinio povredu postupka iz člana 374. stav 1. ZPP, na koju revizija ukazuje, jer je taj sud ocenio bitne žalbene navode, a što mu je obaveza po članu 396. stav 1. ZPP. Ostale povrede postupka, na koje revizija ukazuje (iz člana 374. stav 2. tačka 12. ZPP) nisu zakonski osnov za izjavljivanje revizije po članu 407. ZPP.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, pravni prethodnik tužilaca sada pokojni GG, koji je bio suprug tužilje AA i otac ostalih tužilaca, zbog učešća tuženog u evropskim takmičenjima i usled nemogućnosti njegovog registrovanog predsednika ĐĐ da zbog ... putuje u inostranstvo, tokom 1999. godine je imenovan za predsednika tuženog. Zbog ozbiljnih finansijskih problema u kojima se tuženi tada nalazio, a u vezi servisiranja obaveze kluba u međunarodnom takmičenju i zbog gradnje stadiona, pravni prethodnik tužilaca i sada takođe pokojni ĐĐ postigli su usmeni dogovor da tužilac svojim ličnim sredstvima sa svog deviznog računa u inostranstvu gde je radio 30 godina u vidu pozajmica po molbama tuženog finansira rad kluba. GG je u iznosima koji su traženi pismenim molbama sačinjenim sa memorandumom tuženog i overenim pečatom tuženog sa potpisom finansijskog direktora kluba EE, koji je u to vreme pored ĐĐ jedini imao deponovan potpis i bio ovlašćen za finansijske transakcije, pozajmljivao tuženom tražene iznose za tačno označenu namenu i sa kamatom od 1% mesečno od uplate do dana vraćanja, a vraćanje je trebalo da usledi nakon prodaje fudbalera iz novca dobijenog njihovim transferom i nakon okončane sezone 2000. godine. Po dogovoru između GG i ĐĐ, GG je za potrebe tuženog, a po molbama pozajmljivao tuženom novčana sredstva čiji je iznos i dan pozajmice utvrđen u postupku pred nižestepenim sudovima. U cilju ekonomičnosti postupanja prvostepeni sud je međupresudom P 4912/10 od 19.06.2012. godine utvrdio postojanje duga tuženog prema GG jer su sve isplate sa računa GG praćene molbama na memorandumu tuženog, potpisane od strane ovlašćenog lica i overene pečatom kluba i u celosti izvršene za tražene namene odnosno za plaćanje materijala isporučenog tuženom i ugrađenog u stadion ''DD'' kao i za potrebe kluba u evropskim takmičenjima, za otplatu kredita i za druga dugovanja. Imajući u vidu postojanje pravnosnažne međupresude kojom je utvrđen osnov potraživanja u ovom postupku je preostalo da se utvrdi visina duga a što je sud utvrdio nakon sprovedenog ekonomsko-finansijskog veštačenja pri čemu su veštaci imali u vidu pismene dokaze koji su cenjeni međupresudom. Nakon obavljenog veštačenja utvrđen je ukupan dug tuženog od 761.194,02 evra pri čemu su veštaci našli da nema dokaza da je dug ili njegov deo vraćen tužiocima odnosno njihovom pravnom prethodniku od novca koji je ostvaren prodajom fudbalera u tom periodu. Naprotiv utvrđeno je da je novac od transfera fudbalera uplaćivan na devizne račune pojedinih fizičkih lica, a manji iznosi su uplaćeni i u kasu tuženog. Imajući u vidu navedeno tuženi je obavezan da tužiocima kao pravnim sledbenicima sada pokojnog GG isplati iznose koji su navedeni s tim što je drugostepeni sud prvostepenu presudu korigovao u delu kamate, a kako je to navedeno u odluci tog suda.

Tuženi u reviziji navodi da su, bez obzira na okolnost što postoji pravnosnažna međupresuda, sudovi u ovom postupku morali da pravilno utvrde činjenično stanje u pogledu visine duga i revizija se u osnovi i svodi na tvrdnju da upravo te činjenice oko visine duga nisu pravilno utvrđene. ZPP je u članu 407. stav 2. isključio reviziju zbog pogrešnog i nepotpuno utvrđenog činjeničnog stanja osim u slučaju iz člana 403. stav 2. Zakona, a što ovde nije prisutno. Isti zakon u članu 347. stav 1. utvrđuje da se međupresudom utvrđuje postojanje osnova tužbenog zahteva, a da se o iznosu raspravlja po pravnosnažnosti međupresude. Polazeći od pravnog osnova spornog potraživanja (dug iz ugovora o zajmu), a ceneći pomenute odredbe procesnog zakona, ovaj sud najpre zaključuje da se u konkretnom slučaju revizijom može pobijati visina utvrđenog potraživanja jer to nije isključivo činjenično pitanje. Naime, ZOO u članu 562. stav 1. propisuje obavezu zajmoprimca da zajmodavcu vrati istu količinu stvari iste vrste i kvaliteta u ugovorenom roku. To znači da bez utvrđivanja ''količine stvari'' koja je bila predmet ugovora o zajmu nije moguće pravilno primeniti materijalno-pravnu odredbu o vraćanju pozajmice, u ovom slučaju bez utvrđivanja visine duga nije moguće doneti odluku o obavezi vraćanja pozajmljenog novca. Otuda revizijske navode u ovom sporu oko visine duga treba tretirati i kao zahtev za pravilnu primenu materijalnog prava, odnosno sa tog aspekta treba ceniti navode revizije.

Tužioci u ovoj parnici visinu svog potraživanja temelje na pismenim molbama tuženog za pozajmicu određenog novčanog iznosa sa kamatom za tačno određene namene, te dokazima da je njihov pravni prethodnik te iznose i doznačio tuženim, a da mu oni kasnije nisu vraćeni. U međupresudi kao i u pravnosnažnoj presudi koja je predmet revizije u pogledu visine duga nižestepeni sudovi su cenili svaku od pomenutih isprava i doznaka i našli da se radi o molbi tuženog koja je podneta preko ovlašćenog lica o doznaci, odnosno pozajmici traženih iznosa, da su ti iznosi zaista i doznačeni što znači da se radi o punovažnom ugovoru o zajmu koji kao takav stvara međusobne obaveze za ugovorne strane, a što se tiče iznosa koji je naveden u nižestepenim odlukama upravo je izvedenim dokazima utvrđeno da je to iznos ukupnog potraživanja po ugovoru o zajmu i da ti iznosi nisu vraćeni.

Tokom postupka, a po obavljenom finansijskom veštačenju, tuženi je ne samo sporio da su pojedini iznosi bili uopšte predmet pozajmice već i konačan zaključak veštaka o postojanju duga odnosno da iznosi koji su bili predmet zajma nisu vraćeni, a pri istim primedbama tuženi je ostao i u reviziji. Međutim, u vezi tih pitanja drugostepeni sud s pravom ukazuje na pravilo o teretu dokazivanja iz člana 228. u vezi člana 231. ZPP. Tužilac je imao posebnu obavezu da dokaže postojanje ugovora o zajmu i iznose koji su pozajmljeni, a na tuženom je bila obaveza da pobije te činjenice, ali sa druge strane i da za iznose za koje je utvrđeno da su bili predmet pozajmice da dokaže da su ti iznosi vraćeni. U skladu sa tim, tužilac je dostavio pismene isprave – molbe ovlašćenog lica tuženog za pozajmicu određenih sredstava za konkretne namene kao i dokaze da je tužilac po tim molbama izvršio doznaku tih sredstava na način kako je to u molbama traženo (isplatom računa za izvršene radove, uplatom na račun kod banke u inostranstvu i slično). O svemu tome su se veštaci više puta u toku postupka detaljno izjašnjavali, a tuženi nije uspeo da adekvatnim dokazima te zaključke veštaka, koje je sud prihvatio, pobije. Tako kada se radi npr. o iznosu od 300.000 maraka, koji je od strane tuženog posebno apostrofiran i u postupku a i u reviziji utvrđeno je da je ovlašćeni predstavnik tuženog napisao molbu 01.08.1999. godine sada pokojnom GG tražeći pozajmicu u tom iznosu, a taj novac je trebalo da se uplati preko inostrane banke kako bi se u zemlji servisirao dug kod ... banke i taj iznos je od strane pravnog prethodnika tužilaca uplaćen na račun kod inostrane banke. Pošto je na taj način pravni prethodnik tužilaca izvršio svoju obavezu po zaključenom ugovoru dalja sudbina tih sredstava i nije predmet dokazivanja tužioca. Tuženi je isticao da su određeni novčani iznosi koji su nesporno pozajmljeni od tužioca vraćeni od sredstava koja su dobijena prodajom igrača – fudbalera u inostranstvu, ali i te okolnosti, a na bazi dokaza koje je tuženi pružio u postupku, veštaci su cenili i našli da od tih sredstava dug nije vraćen, što su nižestepeni sudovi s pravom prihvatili.

Imajući u vidu sve napred navedeno i odlučeno je kao u izreci presude na osnovu člana 414. stav 1. ZPP.

Predsednik veća sudija

Vesna Popović,s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić