Presudom Apelacionog suda u Novom Sadu Gž 1289/20 od 27.08.2020. godine, stavom prvim izreke, žalba tužilje delimično je usvojena, delimično odbijena i presuda Višeg suda u Novom Sadu P 589/2019 od 05.02.2020. godine preinačena, tako što je utvrđeno da je nedozvoljeno izvršenje određeno rešenjem Privrednog suda u Somboru Iv 35/13 od 16.01.2013. godine i zaključkom Privrednog suda u Somboru Iv 35/13 od 14.01.2014. godine na suvlasničkom udelu tužilje AA iz ... od ½ na nepokretnostima: dvoiposobnom stanu br. ..., površine 61 m2, na ... spratu stambene zgrade za kolektivno stanovanje u ..., u ul. ... br. ..., na KP br. .../..., LN ... KO ...; trosobnom stanu br. ..., površine 73 m2, na ... spratu stambene zgrade za kolektivno stanovanje u ..., ulica ... broj ..., na KP br. ..., LN. ... KO ... i na trosobnom stanu br...., površine 70 m2, na ... spratu stambene zgrade za kolektivno stanovanje u ..., ul. ... br. ..., sagrađene na KP br. ..., LN ... KO ... i tako što se određuje da će svaka stranka snositi svoje troškove parničnog postpuka, dok u ostalom nepreinačenom delu presuda je potvrđena. Stavom drugim izreke, odbijen je zahtev tužilje za naknadu troškova žalbenog postpuka.

Protiv pravnosnažne presude donete u drugom stepenu, u preinačavajućem – usvajajućem delu, tuženi je blagovremeno izjavio reviziju iz svih zakonom propisanih razloga.

Ispitujući pobijanu presudu u smislu člana 408. Zakona o parničnom postupku – ZPP („Službeni glasnik Republike Srbije“ br. 72/11, 18/20), Vrhovni kasacioni sud je utvrdio da revizija tuženog nije osnovana.

U postupku donošenja pobijane presude nije učinjena bitna povreda postupka iz člana 374. stav 2. tačka 2. ZPP, na koju revizijski sud pazi po službenoj dužnosti. Drugih bitnih povreda odredaba parničnog postupka iz navedene zakonske odredbe koja bi mogla predstavljati osnov za uvažavanje revizije tuženog nema.

Prema utvrđenom činjeničnom stanju, tužilja je sa BB bila u bračnoj zajednici od 1988. godine do 2016. godine, u toku koje su, u periodu od 2003. do 2006. godine stečene sve tri predmetne nepokretnosti i to iz sredstava (po navodima tužilje) koje je tužilja dobila od oca, sestara i novčaniha sredstva koja je dobila od bivšeg supruga u prethodnom braku. Predmetne nepokretnosti vodile su se kao svojina BB i njegove SZR „VV“ ..., što između tužilje i njenog supruga nije bilo sporno, pa BB navedene činjenice nije osporio u parnici u kojoj je priznao tužilji tužbeni zahtev, pa je doneta presuda na osnovu priznanja P 138/16 dana 11.05.2016. godine, kojom je utvrđeno tužilji pravo svojine na predmetnim nepokretnostima. U ovoj parnici tužilja traži da se utvrdi da je nedopustivo izvršenje u postupku po predlogu za dozvolu izvršenja na osnovu verodostojne isprave radi naplate potraživanja tuženog prema BB, sada bivšem suprugu tužilje, kao izvršnom dužniku, stečenim u toku trajanja bračne zajednice. Naime, rešenjem o izvršenju Privrednog suda u Somboru Iv 35/13 od 16.02.2013. godine odrđeno je izvršenje na osnovu verodostojne isprave u korist poverioca, ovde tuženog na pokretnim stvarima izvršnog dužnika SZR „VV“ ... BB PR, a do promene sredstva izvršenja došlo je tako što je zaključkom istog suda Iv 35/13 od 14.01.2014. godine određeno sprovođenje izvršenja na nepokretnostima koje su predmet ove parnice. Nakon javnih prodaja predmetnih nepokretnosti određenih rešenjem Privrednog suda u Somboru I 100/15, izvršenje je nastavljeno pred javnim izvršiteljem, pa su zaključcima javnog izvršitelja I IVA 17/2016 od 18.11.2016. godine, 15.12.2016. godine, 14.12.2018. godine i 12.03.2018. godine predmetne nepokretnosti dodeljene i predate ovde tuženom. Nepokretnosti koje su predmet ove parnice i to stan u ... br. ... u ... bio je upisan kao privatna svojina BB u 1/1 dela, a stanovi u ul. ... broj ... i ul. ... ..., oba u ... bili su upisani kao privatna svojina SZR „VV“ ... vlasnika BB sa 1/1 dela. Bivši suprug tužilje BB bio je vlasnik i osnivač SZR „VV“ ..., koja je brisana iz APR-a 2014. godine.

Na osnovu tako utvrđenog činjeničnog stanja prvostepeni sud je odbio kao neosnovan tužbeni zahtev tužilje, zauzimajući pravni stav da je upisom zabeležbe rešenja o izvršenju tokom 2014. godine tuženi stekao pravo iz člana 107. ZIO da se namiri iz predmetnih nepokretnosti koje su se u trenutku namirenja vodile kao vlasništvo izvršnog dužnika SZR „VV“ ... pr BB i na BB, a da tužiljino naknadno stečeno pravo svojine na istima, presudom na osnovu priznanja P 138/16 od 11.05.2016. godine ne sprečava predmetno izvršenje, niti ga čini nedopustivim u smislu člana 107. stav 2. ZIO, kojim je propisano da upisom u javnu knjigu izvršni poverilac stiče pravo da svoje potraživanje namiri iz nepokretnosti i u slučaju da treće lice kasnije stekne na istoj nepokretnosti pravo svojine, kao u konkretnom slučaju. Prvostepeni sud je dao i svoj pravni stav zašto nema mesta primeni odredaba člana 171. i 176. Porodičnog zakona.

Apelacioni sud u Novom Sadu doneo je presudu kojojm je delimično usvojio žalbu tužilje i utvrdio da je predmetno izvršenje nedozvoljeno na suvlansičkom udelu tužilje od ½ na predmetnim nepokretonstima, zaključujući da je prvostepeni sud odlučio o tužbenom zahtevu tužilje delimično pogrešnom primenom materijalnog prava.

Po oceni Vrhovnog kasacionog suda, drugostepeni sud je pravilno primenio materijalno pravo kada je preinačio prvostepenu presudu i usvojio delimično tužbeni zahtev tužilje, jer je pravilno zaključio da tužilja kao suvlasnik sa ½ dela na nepokretnosti, koje su bile predmet izvršenja, ima pravo koje sprečava izvršenje, a razloge koje za svoju odluku dao drugostepeni sud, kao pravilne prihvata i Vrhovni kasacioni sud.

Zakonom o privrednim društvima („Službeni glasnik Republike Srbije“ br. 36/11), članom 83. stav 1. propisano je da je preduzetnik poslovno sposobno fizičko lice koje obavlja delatnost u cilju ostvarivanja prihoda i koje je kao takvo registrovano u skladu sa Zakonom o registraciji.

Odredbom člana 85. navedenog Zakona preduzetnik za sve obaveze nastale u vezi sa obavljanjem svoje delatnosti odgovara celokupnom svojom imovinom i u tu imovinu ulazi imovina koju stiče u vezi sa obavljanjem delatnosti (stav 1.). Odgovornost za obaveze iz stava 1. ovog člana ne prestaje brisanjem preduzetnika iz registra (stav 2.).

Iz navedenih odredaba sledio bi zaključak da ako su bračni drugovi svoju zajedničku imovinu stečenu tokom trajanja braka uneli u preduzetničku radnju, prestankom obavljanja preduzetničke delatnosti ta imovina bi se vratila u status koji je postojao pre osnivanja radnje, odnosno u režim zajedničke imovine bračnih drugova. U konkretnom slučaju u provedenom postupku je utvrđeno da su sva tri predmetna stana stečena u toku trajanja bračne zajednice, zajedničkim sredstvima supružnika – tužilje i njenog bivšeg supruga BB, te da predstavljaju njihovu zajednički stečenu imovinu u smislu odredbe člana 171. stav 1. i člana 176. stav 2. Porodičnog zakona. Tužilja nije dokazala da je njen suvlasnički udeo u sticanju predmetnih nepokretnosti veći od zakonom priznatog udela od ½, a SZR „VV“ ... vlasnika BB brisana je iz APR-a 2014. godine, dakle pre sprovedenog izvršenja.

Članom 171. stavom 1. Porodičnog zakona propisano je da imovina koju su supružnici stekli radom u toku trajanja zajednice života u braku predstavlja njihovu zajedničku imovinu. Članom 176. stavom 1. istog Zakona propisano je da se smatra da su supružnici izvršili deobu zajedničke imovine ako su u javni registar prava na nepokretnostima upisana oba supružnika kao suvlasnici na opredeljenim udelima, dok je stavom 2. istog člana propisano da se smatra da je upis izvršen na ime oba supružnika i kada je izvršen na ime samo jednog od njih, osim ako nakon upisa nije zaključen pismeni sporazum supružnika o deobi zajedničke imovine, odnosno bračni ugovor, ili je o pravima supružnika na nepokretnosti odlučivao sud. Članom 180. stavom 2. Porodičnog zakona, propisano je da se pretpostavlja da su udeli supružnika o zajedničkoj imovini jednaki.

Saglasno napred citiranim odredbama Porodičnog zakona, prema kojim odredbama kada je upis izvršen na ime samo jednog od supružnika, da to ne znači da je samo taj supružnik vlasnik nepokretnosti, već postoji zakonska pretpostavka prava svojine i drugog supružnika, a kod utvrđenog da su nepokretnosti koje su bile predmet izvršenja stečene u toku trajanja bračne zajednice tužilje i njenog sada bivšeg supruga BB i da su udeli supružnika u toj zajedničkoj imovini jednaki. U postupku nije utvrđeno da su tužilja i njen bivši suprug BB zaključili pisani sporazum supružnika o deobi zajedničke imovine, a o pravima supružnika na predmetnim nepokretnostima naknadno doneta odluka na osnovu priznanja P 138/16 od 11.05.2016. godine nije od uticaja na drugačiju odluku suda sa razloga datih u nižestepenim presudama, koje prihvata i ovaj sud.

Pravilno je drugostepeni sud cenio i odredbu člana 63. Zakona o državnom premeru i katastru, da niko ne može snositi štetne posledice zbog toga što se pouzda u istinitost i tačnost podataka upisanih u katastar nepokretnosti, kao i da je ova pretpostavka oborive prirode i da se njome štite savesna lica, odnosno savesni sticaoci prava na upisanim nepokretnostima. Navedenom odredbom propisana je pretpostavka tačnosti upisanih podataka u registar nepokretnosti i zato se pretpostavka o istinitosti i potpunosti izvršenog upisa može smatrati neoborivom, ali samo u odnosu na savesnog sticaoca prava, što znači da štetne posledice nastale zbog pouzdanja u tačnost i istinitost upisanih podataka u javnom registru nepokretnosti ne mogu snositi samo treća, savesna lica, dok nesavesna lica mogu snositi sve štetne posledice nastale zbog pouzdanja u načelo tačnosti i istinitosti u javnom registru upisanih podataka o nepokretnostima. Nesavesnim se smatra lice koje je znalo ili moglo znati da postoji nesaglasnost upisa u odnosu na faktičko stanje i mora se ceniti u vreme sprovođenja izvršenja. U ovom slučaju nepokretnosti na kojima tužilja traži da se utvrdi da je nedopušteno izvršenje, u postupku po predlogu za dozvolu izvršenja radi naplate potraživanja tuženog prema njenom sada bivšem suprugu, kao izvršnom dužniku, stečene su u bračnoj zajednici tužilje i njenog sada bivšeg supruga i predstavljaju zajedničku imovinu istih, sa kojih razloga tuženi nije savestan sticalac, jer je znao, odnosno mogao znati da su predmetne nepokretnosti u zajedničkoj svojini, odnsno da suprug tužilje koji je u katastru nepokretnosti bio upisan kao nosilac prava svojine nije njihov isključivi vlasnik.

Sa iznetih razloga neosnovani su revizijski navodi da je pobijanom drugostepenom presudom pogrešno primenjeno materijalno pravo.

Sa iznetih razloga, na osnovu člana 414. stav 1. ZPP, Vrhovni kasacioni sud je odlučio kao u izreci presude.

Predsednik veća-sudija,

Slađana Nakić Momirović, s.r.

Za tačnost otpravka

Upravitelj pisarnice

Marina Antonić